این طرح در حوزه قالیبافی راور در گذشته ای نه چندان دور به خاطر رواج بیشتر قالی بافی رایج بوده و امروز به ندرت دیده می شود.عده ای از بافندگان راوری به دلایل خاص که شاید خو گرفتن با نگاره های اصیل طرح های کرمانی است،این طرح را نمی پسندند.
عقیده بر این است این طرح از زمان صفویه به وسیله رضا عباسی در فرش رایج شده است واصلاح شده گل نیلوفر آبی است.
"اساس این طرح را گل وبوته های خاصی که به نام گل های شاه عباسی معروفند،تشکیل می دهد.این گل ها همراه با اسلیمی وختائی ها وسایر موتیف های معمول در نقش قالی ساختار اصلی را در حاشیه ومتن به وجود می آورند.شاه عباسی لچک وترنج،شاه عباسی تصرفی،شاه عباسی افشان،شاه عباسی طره ای از گروه های فرعی این طرح هستند."(نصیری،1389؛71)
در فرش اتاق انتظار واقع در کاخ موزه سبز از فرش های برجسته بافت راور از این طرح استفاده شده است.

اين نقش احتمالا بنام طراح اوليه آن نامگذاري شده است و خاص منطقه راور می توان برشمرد وبا نام سه کبک نیز خوانده می شود.این طرح داراي نقش شلوغي همراه با گلهاي ريز و پر گل ، متن را پوشانده و به صورت 90 جفت و 100 جفت در هر فوت بافته مي‌شود.از اين نقش مي‌توان نقش سرام بهارستاني را نام برد. که آقاي بهارستاني تغييراتي در طرح داده است. به همين علت آن را نقش سرام بهارستاني مي‌نامند .
بهترين نوع سرام بنام سرام سلسله دار است كه دور ترنج بيضي و دو سر ترنج آن را گلهاي اسليمي پيوسته پوشانده است . طرح حاشيه شكسته و از گلهاي ريز و درشت در قالب سرو و بته‌جقه طرح ريزي شده است و در متن هم داراي لچك ترنج بسيار زيبا مي‌باشد . كل متن با نقوش ختايي و دسته‌هاي گل ترسيم شده است و داراي مستطيل به شكل شكسته با سر ترنجهاي متناسب مي‌باشد . انواع ديگر طرح سرام به سرام گلداني ، سرام ترنج خورشيدي ، سرام افشان سرام باز و...معروفند .
امروزه به دلیل صادراتی بودن این طرح اکثر تولیدکنندگان به بافت آن مشغول هستند.

اکثر کارشناسان معتقد اند که منشا اصلی این طرح در راور کرمان است. از آنجایی که این منطقه کویری می باشد، مردم این سرزمین همیشه در رویای مرتع سرسبز، آب و باغ های روح بخش بوده و آنان سعی داشتند آنچه را که در ذهنشان آرزو بوده را در تاروپود فرش زنده کنند.این طرح ها مملو از برگ ها، گل ها، حیوانات، درختان سبز سرو و آبگیرهایی که طراوت جنگل های سایه دار و انبوه را در ذهن بیننده تداعی می کند.
"در این گونه طرح ها اشکال درختان وشاخ وبرگ ها وبوته ها عنصر اصلی را تشکیل می دهند.گاه در میان شاه وبرگ های درختان به پرندگانی و در پای آنها به حیوانات وحشی در حالت چرا واستراحت برمی خوریم که در این صورت طرح نام درختی حیوان دار می یابد واگر در پی وحوش طراحی شده شکارچیانی سواره بر اسب ویا پیاده در حال صید دیده شوند طرح نام درختی شکارگاه به خود می گیرد."(همان؛75) و در فرش راور می توان نمونه تمام موارد ذکر شده را دید.

این نقش خاص منطقه راور بوده وجزئی از طرح های درختی به شمار می رود.که توانسته تاثیر زیادی بر طرح های فرش کرمان بگذارد."در صورتی که در میانه ی فرش به برکه ای آب که قاعدتا با رنگ فیروزه ای مشخص است،برخورد نماییم طرح را درختی سبزی کار ویا آب نما می گوییم.گاه در حالت اخیر از شکل درخت در طرح نشانه ای نیست بلکه شاخه ها وساقه های پرگل درختان هستند که عناصر غالب واصلی طرح را تشکیل می دهند.طرح درختی سبزی کاراز طرح های معروفی است که در حدود نودسال قبل از ناحیه ی راور کرمان راهی به درون مجموعه ی طرح های زیبای فرش یافت."(همان)نمونه های این طرح در موزه فرش ایران موجود است ودر کتاب شاهکارهای فرش ایران انتشارات شرکت فرش نیز به آن اشاره شده است.

این طرح از مرسوم ترین طرح فرش ها در ایران به شمار می رود و طبق نقش جانبی به زیر مجموعه های بی شماری تقسیم می شود.
به طور معمول در منطقه راور ترنج وسط بیضی وگاه متمایل به لوزی است که با وسیله شاخ وبرگ های تو در تو پوشانده می شود.
گفته می شود این طرح ابتدا برای تزئین جلد کتاب ها استفاده می شده و از قرن دهم هجری استفاده از آن مرسوم شد.ولی اطلاعات امروزی ثابت می کند این طرح ساده شده و یا بهتر بگوییم دگرگون شده ی فردوس های کهن است.
یکی از بهترین نمونه های این طرح با نگاره های خطی مربوط به منطقه راور در گنجینه موزه فرش نگه داری می شود.

این نقش در راور با نام «بته ای» و در کرمان گاه با نام بته خرقه ای معروف است."نقش مایه« بته وجقه» در طول دوران قاجار عمومیت خاصی داشت.این نقش نه تنها در فرش بلکه در طراحی شال ولباس مردان وزنان،به ویژه درباریان،صاحب منصبان،اعیان واشراف،خودنمایی می کرد...نقش مایه بته جقه که آن را گلابی،بادام،مشت بسته وآتش زرتشت تشبیه کرده اند یکی از نگاره های کهن فارسی است که تحول یافته درخت سرو است.مقدس بودن درخت سرو در ایران باستان باعث شده است این نگاره پس از اسلام و به خصوص در عصر صفوی در لباس شاهزادگان خودنمایی کند.به همین دلیل از این نگاره برای فرش وزیر انداز کمتر استفاده کردند تا هتک نشود و لگد مال نگردد،ولی در زمان قاجاریان این نظر عوض شد[احتمالا به دلیل نفوذ شرکت هابی خارجی فرش در ایران] ونگاره بته جقه علاوه بر اینکه زینت بخش لباس،کلاه تاج گردید در نقش فرش هم ظاهر شد و به شدت گسترش یافت.(حشمتی رضوی،1389؛263)
شکل بته جقه در فرش به گونه های مختلف به چشم می خورد گاهی چنان بزرگ که چندتایی ازآن برای پوشش سطح فرش کفایت می کند ولی در بیشتر موارد به اندازه کوچک و ردیف های موازی در متن فرش ویا دنبال یکدیگر در حاشیه ی قالی دیده می شوند.

"در طرح"گلدانی"غالبا شکل گلدان در اندازه های مختلف به چشم می خورد.گاه به یگ گلدان پر از گل تمام فرش را می پوشاند.گاه چند گلدان کوچک به صورت متقارن در اطراف متن یا به دنبال هم،سرتاسر متن را فرا می گیرند.گروه های فرعی همین طرح عبارتند از«قنایی گلدانی»،«دوطرف گلدانی»،«محرابی گلدانی»،«سراسری گلدانی»،«ظل السلطان(گل وبلبل)گلدانی»،«حاج خانمی گلدانی»،«تکراری گلدانی لچک وترنج»و«گلدانی یکطرفه»(ناصری،1388،40)

بی شک بهترین حوزه نقش های تصویری در کرمان مربوط به راور می شود واین طرح ها اکثرا در زمان قاجار بافته شده اند وتصاویر شاهان وبزرگان عالم ،مضامین مذهبی وعرفانی و عیانی را نشان می دهند. و به گفته برخی منابع این طرح ها سفارشی بوده اند که از جمله معروف ترین آنها می توان به قالیچه مشهور سلاطین و فرش شیخ صنعان و دختر ترسا موجود در مجموعه غرهنگی وتاریخی نیاوران وقالیچه های تصویری حضرت محمد(ص)وقالی حضرت عیسی(ع) و...اشاره کرد.

به دلیل تقاضا و وابستگی صنعت فرش راور وکرمان به بازار امریکا،پس از پایان جنگ جهانی دوم طرحی غیر ایرانی وارد فرش راور وکرمان شد زیرا"بازار امریکا نگاره گل به شیوه گلهای بافته های فرانسه می خواست.نتیجه اش به اقتباس طراحان کرمان از نگاره گلهای بافت«اوبوسون»و«ساوونری»انجامید که این نگاره ها ه نام گوبلن وگل فرنگ در ایران معروف شد."(حشمتی رضوی،1389؛69).
در طرحهاي گوبلن ، استفاده از گلهاي ريز و چند پر كه در بين بافندگان به گل فرنگ وگل چغندری موسوم است ، و برخورداري ترنجها و لچكها از نقش اين گلها ،‌ طرحي را بوجود مي‌آورد ، كه بي‌شباهت به گوبلن فرانسوي نمي باشد و حاشيه‌ها ، نقوش و عوامل تشكيل دهنده در متن اصلي را كمابيش در خود منعكس مي‌سازد .
حاشيه اصلي اين طرح از خطوط صاف و مستقيم تداول پيروي نمي‌كند، بلكه گلها و بوته‌هاي گل فرنگ و گلدانهاي تجريدي در سراسر لبه خارجي قرار مي‌گيرندو با پيشروي در متن جلوه خاصي در نظر بيننده ايجاد مي‌نمايند.
اين طرح اغلب داراي خوشه‌هاي گل سرخ درشت و داراي متن كف ساده مي‌باشد. در متن ترتج گاهي با لچك گوشه و گاهي بدون گوشه مي‌باشند و در وسط ترنج گاهي به صورت يكسره طراحي شده و حالت 4/1 را ندارد.

علفی،2ساله،پایا،پلی مرف،به ارتفاع5/0 تا 5/1متر و دارای گلهایی مجتمع به رنگ زرد زیباست.در نواحی مختلف اروپا،آسیا و احتمالا نقاط غربی ایران مانند کرمانشاه می روید.
وسمه(WOOD-LEAVES):از گیاهانی است که در اثر عملیاتی بر روی برگهای آن رنگ آبی تا سرمه ای خوبی به دست می آید.می توان گفت از خانواده رنگ نیل بوده و همانند آن نخست باید عمل احیا کردن را انجام داد و سپس در محیط اسیدی،رنگ اصلی ظاهر می شود و با دندانه زاج سفید،رنگ کرم یا بژ به دست می آید و از سولفات مس رنگی متمایل به سبز درست می شود.
برای دستیابی به رنگ آبی بایستی برگهای وسمه را تخمیر نموده و با قلیایی ها رسوبی به دست می دهد که رنگ غیر قابل حل در آب خواهد بود پس از به کارگیری از یک احیا کننده در محیط قلیایی با 5/8=PH،این ماده رنگی قابل حل شده و توانایی پیوند با لیف پشمی را پیدا می کند.درجه دما نبایستی از 50 درجه سانتیگراد بالاتر رود.
این گیاه از تیره شب بو Cruciferae و زیر خانواده Camelina Sativa می باشد. از گلهای آن سابقا جهت درمان استفاده می شده است. این گیاه در ردیف انواع مولد نیل جای دارد و تشکیل ماده اخیر بر اثر تغییر شکل نوعی هتروزیدب به نام اندیکان Indican که در بعضی Indigofera ها و در Polygonum tinctorium Ait و غیره نیز وجود دارد حاصل می شود.
اندیکان با فرمول C_14 H_7 O_6 و به وزن مولکولی28/295 است.تحت اثر نوعی آنزیم هیدرولیز می گردد و گلوکز و اندوکسیل Indoxyle به فرمول C_8 H_7 〖NO〗_ از آن به دست می آید.ماده اخیر اگر در مجاورت هوا قرار گیرد،اکسیژن هوا را تحت اثر یک اکسیدان در خود تثبیت می کند و از آن 2 مولکول آب و یک مولکول ایندی روبین Indirubine به فرمول C_16 H_10 〖NO〗_2 حاصل می گردد که ایزومرنیل (Indigo) می باشد.
این گیاه از قدیم الایام مورد شناسایی مردم بوده و علاوه بر آنکه در وسعت های پهناوری به حالت خودرو می روئیده در هرصورت در بعضی از کشورها مانند انگلستان،مخصوصا در کشور فرانسه پرورش می یافته است.در جنوب فرانسه نیز به نام قدیمی Gue de یا Voue de موسوم بوده است.
در قرن 15 میلادی پرورش آن به حداکثر رسید ولی از آن تاریخ به بعد به علت استفاده مردم از نیل،ارزش آن در اواسط قرن 16 میلادی کاهش کلی حاصل نمود.اعراب آن را وسمه،نیل بری و ردانیل می نامند.

مواد رنگزای مستقیم بر طبق تعریف به آندسته از مواد رنگزا گویند که در آب محلولند و وقتی که در یک حمام آبی حاوی الکترولیت به کار برده شوند نسبت به الیاف سلولزی تمایل ذاتی جذب دارند.به خاطر اینکه مواد رنگزای مستقیم به طور عادی به وسیله یک فرایند تک مرحله ای(Single-stage) در یک محلول خنثی یا کمی قلیایی که به آن کلرید سدیم یا سولفات سدیم اضافه شده است به کار می روند،ساده ترین روش رنگرزی الیاف سلولزی را فراهم ساخته اند.ثبات نوری مواد رنگزای مستقیم با اصلاح ساختارشان و معرفی ترکیبات جدید مانند کمپلکس های مس مواد رنگزای آزو،مواد رنگزای دی اکسازین و مواد رنگزای بر بنیان فتالوسیانین افزایش یافته است.ثبات در برابر عملیات تری مواد رنگزای مستقیم به عواملی مثل تمایل ذاتی جذب ماده رنگزا نسبت به لیف و کاهش حرکت آن در داخل الیاف که هر دو این عوامل با بزرگ شده اندازه مولکولی ماده رنگزا افزایش می یابند،بستگی دارد. اما افزایش اندازه مولکولی ماده رنگزا بر روی خواص رنگرزی تاثیر منفی می گذارد. به همین دلیل این روش از اهمیت چندانی برخوردار نیست.معمولا برای افزایش ثبات در برابر عملیات تری،اندازه مولکولی ماده رنگزا را بعد از رنگرزی به وسیله عملیات بعدی(A ftereatment) افزایش می دهند.در تعدادی از موارد مهم مثل عملیات بعدی با نمک های فلزی،دی آزوتاسیون و ظاهر شدن (Developed) لازم است که مولکول ماده رنگزا شامل ساختار شیمیایی مناسب برای افزایش ثبات باشد.
بعضی از مواد رنگزای مستقیم که عملکرد آنها مانند مواد رنگزای اسیدی است بر روی الیاف دیگر مثل پشم، ابریشم ونایلون به کار می روند.یکی از اینها ماده رنگزای مستقیم زرد 12(C.I.Direct Yellow 12) است.
نیروهایی که بین مولکول های مواد رنگزای مستقیم و الیاف سلولزی عمل می کند شامل جاذبه کولو مبیک(Coulombic attraction)، پیوند هیدروژنی و نیروهای غیر قطبی واندر والسی می باشد که به اندازه مولکول مواد رنگزا و ساختار الیاف بستگی دارد. در الیاف سلولزی امکان ایجاد اتصالهای چند نقطه ای (multi-point) قابل توجه و مهم بین مولکول های ماده رنگزا و لیف وجود دارد.بنابر این مولکول های ماده رنگزا تا حد امکان باید خطی و مسطح باشند تا بیشترین تعداد،اتصال های چند نقطه ای بین کالا و ماده رنگزا بوجود آید.
از لحاظ ساختار شیمیایی اکثر مواد رنگزای مستقیم ترکیبات آزد و از نوع دیس آزو، تریس آزو و پلی آزو بوده وبقیه ترکیبات استیلبن،اکسازین،تیازول وفتالوسیانین هستند.ساختار(زیر) ماده رنگزای مستقیم قرمز81 را نشان می دهد که حاوی دو گروا آزو است.

یک ماده رنگزای دیسپرس اساسا ماده رنگزای غیر محلول در آب است . نسبت به الیاف آب گریز مثل استات سلولز تمایل ذاتی جذب دارد و معمولا به صورت دیسپرسیون های یکنواخت به کار می رود.با اینکه مواد رنگزای دیسپرس اساسا غیر محلول در آب هستند اما به مقدار خیلی کم در آب محلولند(1/0 تا100میلی گرم بر لیتر).درجه انحلال ماده رنگزا بر خواص رنگرزی و یکنواختی آن اثر می گذارد.میزان انحلال ماده رنگزا و سرعت رنگرزی ممکن است با به کار بردن مواد دیسپرس کننده تغییر یابد.اکثر مواد دیسپرس کننده مصرفی در رنگرزی الیاف غیر آبدوست با مواد رنگزای دیسپرس آنیونیک هستند اما مواد فعال سطحی با ساختار شیمیایی غیر یونی نیز به کار می روند.
رنگرزی الیاف غیر آبدوست با مواد رنگزای دیسپرس در محیط آبی به صورت دیسپرس شده انجام می شود.در مرحله شروع فرآیند رنگرزی انتقال ماده رنگزا از محیط خیلی رقیق محلول ماده رنگزا صورت می پذیرد واین عمل با انحلال مجدد ذرات معلق ماده رنگزا به طور مداوم ادامه می یابد.همچنین بخار مواد رنگزای دیسپرس به شدت بوسیله الیاف غیر آبدوست جذب می گردد.این خاصیت اساس بسیاری از روشهای رنگرزی بوده که در آنها ذرات ماده رنگزا توسط عملیاتی مانند پد کردن کالا با دیسپرسیون حاوی ماده رنگزای دیسپرس و خشک کردن آن بر روی سطح لیف نشانده می شود.در مرحله بعدی کالا تحت عملیات حرارتی(حرارت خشک و یا بخار)قرار گرفته و ماده رنگزا در فاز گازی به درون لیف نفوذ می کند.این ویژگی اساس عملیات چاپ انتقالی الیاف غیرآبدوست با مواد رنگزای دیسپرس است.
کاربرد اصلی مواد رنگزای دیسپرس در رنگرزی الیاف دی استات سلولز،تری استات سلولز و پلی استر است.با آنکه مواد رنگزای دیسپرس برای اولین بار برای رنگرزی الیاف استات سلولز معرفی شدند ولی امروزه بیشترین تحقیقات در مورد مواد رنگزای دیسپرس به الیاف پلی استر مربوط می شود.هنگامی که رنگرزی الیاف در دماهای بالا امکانپذیر باشد مواد رنگزای با اندازه مولکولی بزرگتر بیشتر مورد توجه قرار می گیرند.علاوه بر این،برای استفاده از دماهای بالا و انجام عملیات حرارتی شدید بر روی کالای رنگرزی و یا چاپ شده پلی استر،نیاز به ساخت مواد رنگزایی با ثبات تصعیدی بالاتر است. بنابراین کوشش های زیادی در زمینه ساخت چنین مواد رنگزایی با راندمان رنگی خوب و ثبات نوری مطلوب انجام گرفته است.
مواد رنگزای دیسپرس برای رنگرزی الیاف نایلون و آکریلیک نیز بکار می روند.از مزایای مهم آنها بر روی الیاف نایلون پوشاندن اثر رگه است.استفاده از مواد رنگزای دیسپرس بر روی الیاف نایلون بدلیل ایجاد خواص ثباتی نا مطلوب تنها برای حصول فام های کم عمق تا متوسط روی کالاهای کشباف و کفپوش ماشینی توصیه شده است.با این وجود کوشش هائی در زمینه تولید مواد رنگزای دیسپرس با ثبات شستشوئی مطلوب تر صورت گرفته است.مثلا پرلیتون(perliton,BASF)و رزولین(Resoline,BASF)از این دسته اند.
مواد رنگزای دیسپرس بر روی الیاف آکریلیک دارای ثبات نوری بسیار خوبی بوده اما کاربرد آنها بدلیل محدودیت قابلیت رنگرزی روی این الیاف تنها به ایجاد فام های کم عمق محدود می گردد.در بعضی از مقالات علمی استفاده از مواد رنگزای دیسپرس برای رنگرزی الیاف دیگر از جمله پرو پیلن اشاره شده است.

قرمز دانه یا کرم شرابکش (برای کشتن حشره ی قرمز دانه رنگرزان اکثرا شراب را به کار می برند.گو اینکه بعضا از نمک طعام و یا گچ نیز استفاده می شود.هرچند بهای تمام شده با استفاده از شراب کمی گران تر است ولی در عوض رنگ حاصله دارای جلا و کیفیت بهتری است.)حشره ای است که بشر از ابتدای تاریخ آن را می شناخته و رنگ قرمز طبیعی را از بدن آن به دست می آورده است.این حشره انواع متعددی دارد و یکی از انواع آن که بروی گونه ای از گیاه کاکتوس زندگی می کند،با نام علمیCOCCUS CACTI شناخته می شود،به این جهت در نقاطی که این حشره را پرورش می دهند مزارع کاکتوس را نیز ایجاد می کنند.نوع دیگر آن بر روی برخی از گونه های بلوط زندگی می کند وگاهی تعداد آن به قدری زیاد می شود که شاخه های درخت در زیر توده هایی از این حشره پنهان می شود و شاید به همین دلیل بوده است که سالیان دراز عده ای تصور می کردند که قرمزدانه رنگی گیاهی است.
در روزگاران گذشته پرورش قرمزدانه در بلوچستان و همچنین در کناره های خلیج فارس و دریای عمان مرسوم بوده است.نوع وحشی این حشره نیز در ایران وجود دارد.گونه ای که در ایران وهندوستان وجود دارد COCCUS LACCAاست که بر روی درختان انجیر زندگی می کنند.تخصیص واژه ی LACCA را،که در لغت نامه ی هندی به معنی صدها هزار است،در اشاره به تعداد انبوه این حشره است که در روی این گیاه دیده می شود.لارو این حشره بعد از آنکه پوست درخت انجیر هندی را سوراخ نمود و شیره ی آن را مکید ماده ای که به صورت یک پوشش صمغی است از خود ترشح می کند که حشرات ماده در داخل این پوشش محصور می مانند.این صمغ حاوی 2تا 10 درصد ماده ی رنگی که ترکیبی از اسید کارمینیک است هستند رنگ قرمزدانه همان گونه که از نام آن بر می آید از دیرباز برای تهیه رنگ هایی در زمینه ی قرمز لاکی،شرابی،سرخابی،بنفش،حتی سبز و خاکستری تولید می کند.
سیسیل ادواردز در کتاب «قالی ایران» که اندکی پیش از تاریخ وفاتش (درسال 1330) به رشته ی تحریر در آورده درباره کلیات رنگرزی در مشهد و کاربرد قرمزدانه چنین می نویسد:«...قبل از رنگ کردن ابتدا نخ را به مدت 24 ساعت در آب آهک خیس می کنند...رنگرزان اظهار می دارند که این کار موجب می گردد که مایه قرمز درخشان تری به دست آید ولی من نتوانستم بین فرآورده های یکی ازکارگاه های مشهد که از این روش پیروی می کنند با محصولات کارگاهی که آن را به کار نمی بندد هیچگونه اختلافی پیدا کنم.پس از خیس کردن در آب آهک کلاف را می شویند وسپس در مخلوطی از آب و زاج سفید که قدری روناس به آن اضافه کرده اند آن را می جوشانند،آنگاه کلاف را بار دیگر شستشو می دهند وخشک می کنند وبرای بار دوم در محلول قرمزدانه وجوهر لیمو یا زرشک،که در بیرجند به عمل می آید،می جوشانند وسرانجام می شویند وخشک می کنند.»

رنگهای ری اکتیو جدید ترین رنگهایی هستند که برای رنگرزی الیاف نساجی به بازار عرضه شده اند.این رنگها ابتدا تنها بر روی الیاف سلولزی بکار گرفته شده اند.اختلاف این دسته از رنگها با سایر دسته های رنگ بواسطه داشتن یک عامل ترکیب شونده با سلولز است و به همین جهت ثبات این رنگها در برابر شستشو بسیار عالی است.
از نقطه نظر رنگرزی پشم عده ای از رنگهای ری اکتیو نظیر پروسیون از کارخانه آ.سی.آ مانند رنگهای اسیدی سولفونه شده هستند که صرف نظر از عاملSO3NA- حاوی یک گروه ترکیب شونده نیز می باشند.
پشم در مورد تمام رنگهای ری اکتیو در حمامی که دارای حرارات جوش ویا نزدیک به آن است رنگ می شود.در مورد رنگهای ری اکتیو نوع سرد ونوع گرم تقریبا پشم به طور یکسان عمل می کند.سرعت جذب و رمق کشی و همچنین ترکیب انواع رنگهای ری اکتیو که در روی پشم پیشنهاد می شوند تقریبا یکسان است.

ثبات رنگهای ری اکتیو بر روی پشم

پس از وارد شدن پشم در حمام رنگ ری آکتیو مقدار زیادی از رنگ جذب لیف می شود. ولی متاسفانه کلیه رنگی که جذب الیاف پشم می شود با آن ترکیب نمی گردد.
در مورد رنگهای ری آکتیو نوع گرم جذب و ترکیب رنگ در داخل لیف آهسته است و در انتهای عمل رنگرزی در داخل لیف مقدار رنگ هیدرولیز شده و مقداری رنگ که هنوز با پشم ترکیب نشده است وجود دارد.مقداری از این رنگها در صورت ادامه جوشاندن حمام رنگ ممکن است که با پشم ترکیب شود در مقایسه با الیاف سلولزی مقدار رنگی که با لیف ترکیب نشده است را نمی توان به سهولت با عملیات تکمیلی بعدی مانند جوشاندن با صابون کاملا خارج کرد و همین امر باعث آن می شود که ثبات رنگهای ری آکتیو در روی پشم به مقدار زیادی کاسته گردد.
در مقابل رنگهای ری آکتیو دارای زمینه های بسیار شفاف و درخشانی می باشند که در برابر نور به خوبی پایداری می کنند.

یکنواختی رنگهای ری آکتیو روی پشم

وقتی که این رنگها را تنها با یک اسید ضعیف ویا نمک اسیدی بر روی پشم به کار می بریم مخصوصا در رنگهای پریده و کمرنگ باعث نا یکنواختی رنگ بدست آمده می شود لذا در حمام رنگهای ری آکتیو در روی پشم پیشنهاد می شود که حتما از مواد یکنواخت کننده آنیونیک استفاده شود قدرت مهاجرت رنگهای ری آکتیو به واسطه ترکیب آنها با لیف بسیار کم می باشد لذا بایستی در رنگرزی آن کمال دقت را نمود که رنگ به طور آهسته جذب الیاف پشم شود.برای این منظور بایستی درجه حرارت و PH حمام کاملا کنترل گردد. در مورد رنگهای پریده و کم رنگ PH حمام 7 و رنگهای متوسط و سیر بین 5/5 تا 6 مناسب می باشد.

روش رنگرزی

حمام رنگ را با مواد زیر آماده می کنند.
رنگ Xدر صد
استات آمونیوم PH7 3درصد
استات آمونیوم برایPH5/5 5درصد
اسید استیک 2 درصد
آب 40:1لیتر
حرارت حمام را به 40 درجه می رسانیم وسپس خامه پشم را در داخل محلول کرده ومدت 15 دقیقه در همین حرارت عمل می کنند وسپس PH را بازرسی می کنند و به آن مطابق احتیاج کمی آمونیاک ویا اسید اضافه می کنند وسپس مدت پانزده دقیقه دیگر خامه را گردش می دهند تا PH حمام کاملا به صورت یکنواخت در آید.در این موقع رنگ حل شده را وارد حمام می کنند و متدرجا درجه حرارت حمام را به جوش رسانیده و یک ساعت در حالت جوش عمل می کنند.
پس از خاتمه رنگرزی مطابق معمول ابتدا با آب وسپس با صابون خامه پشم را شستشو داده،آب کشیده وخشک می کنند.

طریقه حل کردن رنگهای ری آکتیو

ابتدا رنگ را با مقداری کمی آب سرد خمیر می کنند وسپس آن را با آب سی تا 50 درجه سانتیگراد رقیق می نمایند.این محلول پایدار نیست ولی می توان آن را تا 4ساعت نگاه داشت.در تحت هیچ شرایطی نمی بایستی که به منظور حل کردن رنگ ری آکتیو آن را جوشاند و همچنین نبایستی که در محلول ویا خود رنگ ری آکتیو محلول قلیایی ریخت.
رنگهای ری آکتیو به نام های زیر از طرف کارخانجات وشرکتهای سازنده رنگ به فروش می رسند.

پروسیون ام (آ.سی.آ) M Procion
پروسیون اچ (آ.سی.آ) H Procion
سیبا کرون (سیبا) Cibacron
رمازول (هوخست) Remazol
لوافیکس (بایر) Levafix
دری مارین ایکس (ساندوز) X Drimarine
دری مارین زد (ساندوز)Z Drimarine
دری مارین ایگرگ (ساندوز) Y Drimarine

گونه ای درخت بلوط جنگلی است که در ایران در کوه های کردستان،کهکیلویه،بویر احمد و لرستان به طور خودرو یافت می شود.مواد رنگی از پوست زیرین این درخت به دست آمده و دارای مقدار زیادی مواد مازوجی است.روش رنگرزی با جفت به روش دندانه زاج سفید،رنگ زرد خوبی را پدید می آورد.همچنین با دندانه زاج سیاه رنگ خاکستری و سرانجام با دندانه کروم رنگ زیتونی مایل به قهوه ای را پدید می آورد.بخشی از لایه گونه ای درخت بلوط جنگلی است با نام علمی (کوزوس) یا (کروگوس توریا)که از خانواده آنیتاسه می باشد.درخت آن از گونه های زیادی برخوردار بوده و در آمریکا،قفقازو همچنین در کردستان و لرستان ایران یافت می شود ولی نوع آن با درختان آمریکایی تفاوت دارد و دسته ای از آنها که در ایالت های نیویورک و فیلا دلفیا یافت می شود از دیگر گونه ها مرغوبتر است.
بلندی این درخت تا 30 متر می رسد و پوست آن دارای دو لایه است یکی پوست رویی که به سبب داشتن ماده سرخ تیره،کدر می باشد از همین رو آن را جدا و تنها از لایه زیرین که دارای ماده رنگی خوب و مناسبی است در رنگرزی استفاده می کنند.
تاثیر مواد شیمیایی بر جفت
هرگاه مقداری از جفت را در آب بجوشانید محلول پر رنگ نارنجی به دست می آید و چنانچه این محلول را به حال خود رها کنیم رنگ آن کم کم دگرگون و دارای دو بخش می شود.یکی محلول رقیقی که در بالا قرار می گیرد و دارای رنگ قرمز کدر می باشد و دیگری رسوبی که به صورت تکه های متبلور ته نشین خواهد شد.

بَقَم درخت خارداری است که نام علمی آن XYLON CAMPECHIANUM است.چوب بقم حاوی ماده ی رنگینی به نام هماتین (HEMATINE) و هماتوکزیلین (HEMATOXYLINE) است. شیره ی حاصله از جوشاندن تنه ی این درخت را به صورت کریستال و یا پودر در آورده و در رنگرزی برای تهیه ی رنگ های بنفش و آبی،سیاه و خاکستری به کار می برند. ثبات بقم بنفش در برابر نور بسیار عالی است و در ابریشم و پشم از پنبه ثابت تر است.و از سری رنگهایی است که در رنگرزی کاربرد فراوان دارد.در رنگرزی از بقم بنفش همراه با دندانه های مختلف،رنگ های ارغوانی روشن،بنفش،خاکستری و مشکی را به دست می آورند.
رنگرزان ایرانی برای بدست آوردن رنگ مشکی خالص از ترکیب بقم بنفش و اسپرک استفاده می کنند.