هنر فرش ایران مانند زبان فارسی از مرزهای جغرافیایی کشور فراتر رفته است. رواج سبک های طراحی و فنون بافندگی قالی ایران در کشورهای شرقی و شمالی کشور و تقلید نا به جای آن در کشورهایی مانند هندوستان، پاکستان و چین همگی خبر از قلمرو گسترش یافته جغرافیای فرش ایران می دهد. فراوانی تنوع و گستردگی کانون های بافت فرش در ایران، در مجموع از همسانی خاصی بهره می گیرد که سازنده نهاد فرش در ایران و تجلیگاه فرهنگ، مناسبات و شئون عدیده ای است که به مرور طی نسل های متمادی بر مبنای این خاستگاه شکل گرفته اند.
آمارهای جسته و گریخته حاکی از آن است که در کشور ایران، رقمی حدود سی هزار محل و کانون (۲۴) قالی بافی کوچک و بزرگ اعم از استان، شهر، ده و آبادی وجود دارد. پرداختن به همه این کانونها، حتى ذکر محل جغرافیایی آنها در این مختصر، ناممکن است. در این کتاب، کوشش شده است تا به طور گذرا، از برخی کانون های مهم (با ذکر یک یا چند ویژگی از آن یاد شود. این گذار از شمال شرقی ایران یعنی خراسان – که به قول قدما «مطلع الشمس» ایران است – راه را آغاز و به جنوب غربی در ایلات قشقایی نشین و خمسه نشین به این…

دانلود مقاله از سایت پژوهشگر

ادامه مطلب

فرش دستباف ایران انواع زیادی دارد. تنوع در روش تولید، اندازه، جنس، کیفیت، ظرافت، نفاست، و گونه گونی طرح، رنگ و تفاوت های ظاهری و ساختاری همگی باعث شده است که فرش دستباف ایران دارای فرآورده های خاصی باشد که هر یک نام مشخصی دارد. در این کتاب، کوشش شده است انواع فرش دستباف ایران بر مبنای یک طبقه بندی کلی به شرح زیر تعیین شود. از نظر سبک محلی
فرش شهری یعنی فرشی که در شهرها بافته می شود. فرش شهری باف که به وسیله بافنده شهر نشین بافته می شود، ظریف است و رجشمار آن بالاست و دارای نقشه و طرح ویژه ای است. بافت فرش در شهرها بیشتر در زمان صفویان با دایر کردن کارگاه های بزرگ قالی بافی در اصفهان و تبریز گسترش یافت.
فرش روستایی فرشی است که به صورت ساده و ابتدایی در روستاها میبافند. فرش روستایی اکثرا، بدون نقشه (ذهنی باف بافته می شود. قطع این فرش ها کوچک و به صورت ذرع و نیم، پشتی، کناره و خرک است. فرش های روستایی زمانی از نظر طرح و ترکیب ویژگی هایی داشت، ولی اینک تحت…

دانلود کامل مقاله از سایت پژوهشگر

ادامه مطلب

در زبان فارسی، واژه «هنر» معادل «فن» و گاه «صنعت» به کار رفته است. در گذشته لفظ هنر معنی عام تری داشته است. معانی علم، كمال، فضل، زیرکی، شجاعت، عدالت، شهامت، تقوی و حکمت هم از واژه «هنر» مراد شده است. مثلا، در حکمت معنوی، مولانا هنر را با کمال، تقوی و انسانیت آورده است:

چون غرض آمد هنر پوشیده شد
صدحجاب از دل به سوی دیده شد

یا حافظ، هنر را مترادف با کمال ذکر می کند:

قلندران طریقت به نیم جو نخرند
قبای اطلس آنکس که از هنر عاری است

و فردوسی حکیم توس، صفت هنر و هنرمندی را برای آدمی می داند که شجاع است:

هنر نزد ایرانیان است و بس
نگیرند شیر ژیان را به کس

به دشمن نمایم هنر هرچه هست
زمردی و پیروزی و زوردست

امروزه، از معانی بسیار وسیع و پر دامنه «هنر» یکی هم برای «صنایع ظريفه» استفاده می شود. به عبارت دیگر در تقسیم بندی هایی که به تازگی معمول شده است، انواع هنر را به گروه ها و دسته های مشخصی تقسیم کرده اند که یکی هم «هنرهای صناعی» است که برخی از تعاریف آن با «هنرهای تجسمی» همخانه و یکسان است. گفتنی است چون بیشتر نمونه هنرهای صناعی در اثر زمان های گذشته با حفظ سنت های اصیل با به کار بستن ویژگی های ملی، فرهنگی، هنری، اجتماعی و مذهبی شکل گرفته اند (درحقیقت صورت محقق و تاریخی حقیقتی سرمدی هستند) و در شمار هنرهای سنتی و سرمدی محسوب می شوند. بنابراین می توانیم قالیبافی را در گروه هنرهای صناعی و سنتی قرار دهیم. بی شبهه، «سنت» حقیقتی ثابت و سرمدی و مبتنی بر معرفتی است که سرشتی مقدس دارد. اصولا سنت یک «رشته فرهنگی» است که بر حسب نیازهای اجتماعی در یک دوره پیدا می شود و به دوره های بعد انتقال می یابد دقت در جوهره و اساس «سنت» ما را به این نتیجه می رساند که سنت نمی تواند زشت باشد، زیرا اگر زشت می بود، به یقین، به مرور زمان متمادی از ذهن ها پاک می شد. این است که هنر سنتی همواره زیباست.

هنرهای سنتی رابطه ای ناگسستنی با هنرهای دینی و اسلامی دارند. در تعریف و تعبیر هنر اسلامی، یکی از کارشناسان به نام تیتوس بورکهارت، اظهار می دارد:

هنر اسلامی نمودار همان مفهومی است که از نامش بر می آید بدون هیچ ابهام و تردیدی. هنر اسلامی بیرونی ترین و ملموس ترین چهره اسلام است. ) در بررسی تکامل و شکل گیری هنر اسلامی چیزی که خیلی از هنرشناسان به آن معتقدند، سهم هنرمندان ایرانی نسبت به دیگر کشورهای اسلامی است و در این بین، سه هنر مشخص و والای ایرانی یعنی فرش دستباف، کاشی سازی و خوش نویسی بیش از همه چشمگیر است که در دنیا شهره آفاق شده است…

لینک دانلود از سایت پژوهشگر

ادامه مطلب

پس از ثبت معنوی و جهانی فرش دستباف قشقایی و گبه فارس، خانه فرش قشقایی فیروزآباد آغاز به کار کرد.



خبرنامه کارایان

ادامه مطلب