در زبان فارسی، واژه «هنر» معادل «فن» و گاه «صنعت» به کار رفته است. در گذشته لفظ هنر معنی عام تری داشته است. معانی علم، كمال، فضل، زیرکی، شجاعت، عدالت، شهامت، تقوی و حکمت هم از واژه «هنر» مراد شده است. مثلا، در حکمت معنوی، مولانا هنر را با کمال، تقوی و انسانیت آورده است:

چون غرض آمد هنر پوشیده شد
صدحجاب از دل به سوی دیده شد

یا حافظ، هنر را مترادف با کمال ذکر می کند:

قلندران طریقت به نیم جو نخرند
قبای اطلس آنکس که از هنر عاری است

و فردوسی حکیم توس، صفت هنر و هنرمندی را برای آدمی می داند که شجاع است:

هنر نزد ایرانیان است و بس
نگیرند شیر ژیان را به کس

به دشمن نمایم هنر هرچه هست
زمردی و پیروزی و زوردست

امروزه، از معانی بسیار وسیع و پر دامنه «هنر» یکی هم برای «صنایع ظريفه» استفاده می شود. به عبارت دیگر در تقسیم بندی هایی که به تازگی معمول شده است، انواع هنر را به گروه ها و دسته های مشخصی تقسیم کرده اند که یکی هم «هنرهای صناعی» است که برخی از تعاریف آن با «هنرهای تجسمی» همخانه و یکسان است. گفتنی است چون بیشتر نمونه هنرهای صناعی در اثر زمان های گذشته با حفظ سنت های اصیل با به کار بستن ویژگی های ملی، فرهنگی، هنری، اجتماعی و مذهبی شکل گرفته اند (درحقیقت صورت محقق و تاریخی حقیقتی سرمدی هستند) و در شمار هنرهای سنتی و سرمدی محسوب می شوند. بنابراین می توانیم قالیبافی را در گروه هنرهای صناعی و سنتی قرار دهیم. بی شبهه، «سنت» حقیقتی ثابت و سرمدی و مبتنی بر معرفتی است که سرشتی مقدس دارد. اصولا سنت یک «رشته فرهنگی» است که بر حسب نیازهای اجتماعی در یک دوره پیدا می شود و به دوره های بعد انتقال می یابد دقت در جوهره و اساس «سنت» ما را به این نتیجه می رساند که سنت نمی تواند زشت باشد، زیرا اگر زشت می بود، به یقین، به مرور زمان متمادی از ذهن ها پاک می شد. این است که هنر سنتی همواره زیباست.

هنرهای سنتی رابطه ای ناگسستنی با هنرهای دینی و اسلامی دارند. در تعریف و تعبیر هنر اسلامی، یکی از کارشناسان به نام تیتوس بورکهارت، اظهار می دارد:

هنر اسلامی نمودار همان مفهومی است که از نامش بر می آید بدون هیچ ابهام و تردیدی. هنر اسلامی بیرونی ترین و ملموس ترین چهره اسلام است. ) در بررسی تکامل و شکل گیری هنر اسلامی چیزی که خیلی از هنرشناسان به آن معتقدند، سهم هنرمندان ایرانی نسبت به دیگر کشورهای اسلامی است و در این بین، سه هنر مشخص و والای ایرانی یعنی فرش دستباف، کاشی سازی و خوش نویسی بیش از همه چشمگیر است که در دنیا شهره آفاق شده است…

لینک دانلود از سایت پژوهشگر

بازگشت