اصطلاح قالی سه پوده یا سه پود بافی

قالیی با بافتی که در آن، پس از هر رج گره، ۳ پود بخوابانند که به طور معمول، ترتیب آن: یک پود زیر(کلفت) و یک پود رو (نازک) و بازهم یک پود زیر است. در برخی از کانونهای بافندگی بیجار و کرمان - به عنوان مثال . که بافت سه پوده دارند، پود اول و سوم نازکتر از تار هستند و کلفتی یکسان دارند. پود وسط از آن دو نازکتر است. به عقیده بعضی صاحبنظران، به کار بردن ۳ پود به جای ۲ پود در افزایش استقامت و دوام قالی اثری ندارد و مزیتی نیز برای آن ایجاد نمی کند. در کرمان برای سه پوده، اصطلاح هر چین سه پود را نیز به کار می برند.


منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 208

ادامه مطلب

کاربرد رگ در قالیبافی

رگ

رجشمار در برخی از مناطق با واحدی به نام رگ اندازه گرفته می شود که برابر 26 سانتمتر می باشد یعنی یک رگ مساوی یک چهارم ذرع می باشد 26=4:104 کافیست اگر عددی در مقیاس رگ داده شود آنرا به 4 تقسیم کرده تا رجشمار فرش بر حسب رج بدست می آید.


منبع:روفه گرحق،محمود/آموزش تخصصی و مهارتی قالیبافی/انتشارات احرار تبریز،تبریز،1389/صفحه 59

ادامه مطلب

طرح قالی کف ساده

کف ساده[kafsade]

طرح قالی کف ساده

طرحی که در آن بخشی از زمینه فرش که در فاصله نگاره های مرکزی و لچکها دیده می شود ساده و بی نقش و نگار باشد. طرح فرشهای کف ساده ممکن است براساس نگاره های اسلیمی، لچک و ترنج و بته تهیه شده باشد که به این گونه طرحها ، کف ساده اسلیمی، کف ساده لچک ترنج و کف ساده بته دار می گویند. در این گونه طرحها بر خلاف زمینه ساده ، حاشیه پر نقش و نگار است.



منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 81

ادامه مطلب

فن نقشه خوانی در فرش

نقشه خوانی[naqsexani]

نقشه خوانی در فرش

خواندن نقشه از سوی استاد یا سرکارگر برای شاگرد تا گونه خامه رنگی را که باید در هر نقش به کار رود و گره بخورد در نظر بگیرد. و این کار از مراحل اساسی نقشه بافی است. نقشه خوانی ( و همچنین رنگ خوانی) با آهنگ انجام می گیرد. در «خور و بیابانک» کارگران خردسال که از 6 یا 7 سالگی به کار می پردازند در 10-12 سالگی به بعد استادکار می شوند. در شاندیز مشهد هر کارگر باید دو سال آموزش عملی ببیند تا بتواند معنی اصطلاحات و کلمه آهنگین استاد یا سرکارگر را یاد بگیرد و 5 تا 8 سال نیز باید کار کند تا بتواند برای دیگران نقشه «بخواند». اصظلاحات نقشه خوانی در کانونهای قالیبافی یکی نیست. در کرمان وقتی استاد کار برای کارگر می خواند:«جاخ» (مخفف جای خود) یعنی که کارگر، باید یک چین بالای چین پایین ببافد. ولی در شاندیز مشهد برای این کار اصطلاح «به جا» را به کار می برند. به هنگام بافت یک جفت قالیچه یا قالی (قالی جفتی) استادکار بین دو دار که آنها را پشت به پشت هم قرار می دهند می نشیند و نقشه را برای بافندگان هر دو دار می خواند . با نگاه کردن به پشت قالیها اشتباه بافندگان را اصطلاح می کند.به نقشه خوانی، نقشه گفتن نیز می گویند.



منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 91

ادامه مطلب

قالیچه ذرع ونیم ترکمن

ذرع و نیم ترکمن[zara onim-e torkaman]

گونه ای قالیچه ترکمنی که از دو بافت تشکیل می شود: بافت اصلی که اندازه اش کوچکتر از میزان معمول است و بافت اضافی که به بخشهای پایین و بالای بافت اصلی افزوده می شود و به آن «شاانه» می گویند.این گونه قالیچه که چندی پیش بافته می شده است ، در مجموع ؛ به اندازه 160 سانتیمتر در درازا و 110 سانتیمتر در پهناست و به خاطر اندازه بافت اصلی به آن «ذرع و نیم» می گفتند.



منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 234

ادامه مطلب

بریدگی پشم در فرش

بریدگی پشم [boridegi-ye pasm]

بریده شدن الیاف پشم بر اثر حمله بید یا عوامل دیگر.در فرش اگر این بریدگی در خامه باشد و به نقشه آسیب رسیده باشد که خامه را با کمک سوزن ویژه، مرمت می کنند و اگر نقشه فرش سالم مانده باشد دو لبه محل بریدگی را مانند مورد رفوی شیرازه، از پشت به هم نزدیک می کنند و با کمک انبر دست،چله ها را کنار هم می کشانند و با سوزن آنها را از درون به هم می دوزند.


منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 225

ادامه مطلب

آفت بید زدگی در فرش

بید زدگی[bidzadegi]

آسیب دیدگی فرش بر اثر حمله بید که در این حمله، به طور معمول، پشم قالی بریده می شود و پنبه آن ( چله پنبه ای) سالم می ماند.فرش بید خورده را در همان سطح آسیب دیده رفو می کنند یعنی اگر رو و یا پشت قالی بید خورده باشد محل بید خوردگی را بترتیب در سطح رو یا پشت رفو می کنند.با توجه به آسیب پذیری پشم (در برابر حمله بید) بهتر است که پیش از بافت فرش، خامه را با کمک مواد لازم در برابر بید زدگی مقاوم کنند.
با توجه به اینکه نزدیک 70 درصد قالی از پشم است و پشم در برابر بید آسیب پذیر است براساس مقررات استاندارد، باید برچسب مربوط به آگاهیهای لازم درباره فرش – که لازم است در پشت هر فرش آماده برای فروش چسبانده شود – از جمله ذکر شود که خامه فرش در برابر حمله بید مقاوم شده است یا نه. جارو کردن و گردگیری مرتب فرش بویژه فرشهایی که در انبار و نقاط کم رفت و آمد باشد می تواند از جمله عوامل مبارزه با حمله بید باشد.


منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 225

ادامه مطلب

واژه قالی

قالی

قالی واژه ایست ترکی به معنی زیر انداز بزرگ و پرزدار.برخی کلمه قالی را برگرفته از واژه قالین به معنی ضخیم و کلفت می دانند. بطور کلی به فرشهای بزرگتر از 7 متری قالی گفته می شود که سایزهای رایج در بازار عبارتند از:2/5×3 و 2/5×3/5 و 3×3 و 3×4 و3/5×4/5 و 3×5 و3/5×5 و4×5 و5×8 و6×8 و..


منبع:روفه گرحق،محمود/آموزش تخصصی و مهارتی قالیبافی/انتشارات احرار تبریز،تبریز،1389/صفحه 94

ادامه مطلب