1– قالیچه های بسیار کوچک به نام های پادری ، پاتختی و پشتی به ابعاد تقریبی ۶۰ * ۵۰ و ۸۰ * ۶۰ و ۹۰ * ۶۰ سانتی متر .
۲ – قالیچه های کوچک به نام ذرع و نیم به اندازه های تقریبی ۱۵۰ * ۱۰۰ سانتی متر و ابعاد مشابه.در بازار قالیچه هایی در مقیاس کوچک تر از این اندازه ها را به نام ذرع و چارک می نامند .
۳ – قالیچه هایی به نام موصل به اندازه های تقریبی ۲۰۰ *۱۳۰ سانتی متر .
۴ – قالیچه های متوسط به نام سجاده یا دو ذرعی به اندازه های تقریبی ۲۱۰ * ۱۵۰ سانتی متر .
۵ – قالیچه های بزرگ و قالی های کوچک در ابعاد تقریبی ۱۵۰ * ۲۵۰ و ۱۷۰ * ۲۸۰ سانتی متر و یا اندازه های مشابه که در اصطلاح به آنها «پرده» می گویند .
۶ – قالی های کوچک و بزرگ در اندازه های ۲ * ۳ و ۵/۲ * ۵/۳ و ۴ * ۳ و ۵ * ۴ و ۵/۴ * ۶ متر و یا اندازه های مشابه بافته می شود .
(در قالی های به ابعاد فوق اختلاف بین طول و عرض به طور معمول یک متر در نظر گرفته می شود ).
۷ – به غیر از ابعاد فوق در مراکز بافندگی ایران بنابر سنت ها و عادت های بافنده ها ، کناره های کوتاه که در اصطلاح به آنها «خَرک» گفته می شود به اندازه های تقریبی ۹۰ – ۸۰ * ۲۳۰ – ۱۸۰ سانتی متر و کناره های معمولی به عرض ۷۰ تا ۱۱۰ سانتی متر و طول ۲۸۰ تا ۱۶۰۰ سانتی متر نیز بافته می شوند .
8-کَلِگی و یا سرانداز کناره ی عریضی است به ابعاد تقریبی ۱۲۰ تا ۱۸۰ سانتی متر عرض و ۲۵۰ تا ۵۰۰ سانتی متر طول که معمولا راهروهای فراخ را با آن می پوشانند و یا در بالا و پایین فرش اصلی سالن پهن می شوند .
علاوه بر مقیاس های یاد شده در بسیاری از مناطق بافندگی ایران از جمله کرمان ،
تبریز ، بیرجند ، شیراز ، بختیاری ، نایین و غیره فرش های مربع به اندازه های ۱ * ۱ و ۵/۱ * ۵/۱ و ۲ * ۲ و ۵/۳ * ۵/۳ متر بافته می شوند . در اصفهان ،
تبریز و قم فرشینه های گرد و بیضی شکل در مقیاس های نه چندان بزرگ و به تعداد نه چندان انبوه تولید می شوند .
فراسوي اين اندازه ها و معيارهاي تجارتي گاهي به فرش هايي بسيار گران بها و با ارزش اغلب در اندازه هاي بزرگ بر مي خوريم كه بر اساس سفارش بافته شده و غالباً زينت بخش بناها و ساختمان ها يا كاخ هاي با شكوه بزرگان عالم و ثروتمندان جهان مي گردند.
يكي از نمونه ها فرش زيبايي است در مساحت 730 متر مربع (7/20×35 متر) كه در سال هاي اخير بعد از چهار سال كار مداوم 52 بافنده ماهر در تحت سرپرستي استاد رضا زاينده به اتمام رسيده است. در نقشه اين فرش جالب كه از شاهكارهاي هنرمند طراح استاد اكبر زرين نقش نماي داخلي گنبد شيخ لطف الله (اصفهان) پوشانيده است. براي برجسته نشان دادن نقش هاي اين شاهكار بي همتا تنها 1500 كيلوگرم ابريشم خالص به كار رفته است.
فرش گل ابريشم بسيار بزرگ ديگري به مساحت 1240 متر مربع (31×40 متر) كه به جرأت مي توان آن را بزرگ ترين فرش دست بافت جهان ناميد نيز در سال هاي اخير پس از چهار سال كار بي وقفه چهل بافنده چيره دست نجف آبادي از دار پائين كشيده شده است. اين فرش فوق العاده جالب و ظريف بر اساس طرح هاي نائين با تار و پود پنبه اي و پرز پشم و ابريشم با 20000 گره در هر رج بافته شده است.
به هنگامي كه دفتر شاهكارهاي فرش ايران را ورق مي زنيم اشاره به چند نمونه فرش بسيار با اهميت ديگر البته نه به عظمت فرش هاي ياد شده فوق ولي حائز اهميت از نظر ظرافت و مشخصات استثنائي آن ها كه در سال هاي اخير بافندگان مبتكر و با ذوق آن ها را به مجموعه فرش هاي بسيار نفيس ايران افزوده اند بسيار به جا خواهد بود.
يكي از آن ها قاليچه كوچكي به مساحت 2 متر مربع است كه يك خانواده تبريزي كار بافت آن را با نهايت استادي با به كار بردن 2200 قطعه سنگ قيمتي به پايان رسانيده است. ديگري قاليچه اي حجمي به شكل بطري نوشابه به ارتفاع 125 سانتي و قطر 30 سانتي متر كه توسط يك هنرمند قالي بافت به نام حسين كوزه گر به صرف 4 سال وقت بافته شده است.
اصفهان فرشي به نام ثارالله در ابعاد 360×510 سانتي متر با 31 ميليون گره (1688453 گره در هر متر مربع) بافته شده و به بارگاه حضرت اباعبدالله الحسين (ع) هديه گرديده است. اين فرش بي نظير به مراتب از فرش شكارگاه وين كه به نام ظريف ترين قالي دوران صفويه نام برده شده است ريز بافت تر است (تعداد گره هاي فرش اخير الذكر 1274000 گره در هر متر مربع است(
در پایان این مبحث اشاره ما به فرش بسیار بزرگی به مساحت 5627 متر مربع است که به جرات می توان آن را بزرگترین فرش دست بافت جهانن نامید.
این فرش با شکوه و بی همتا هم اکنون زینت بخش مسجد شیخ زاهد در امارات متحده عربی (ابوظبی) است یافت این شاهکار هنری با طرح گلدار در زمینه سبز و ترنج توسط 1200 بافنده صورت گرفته و در آن 47 تن مواد اولیه (35 تن پشم و 12 تن پنبه) به کار رفته است.
