وصیت عجیب استاد حجم‌بافی فرش دستباف ایران

هنر فرش ایرانی، واژه‌ای که تک به تک در تار و پود فرهنگ ایران ریشه دارد و همواره باعث افتخار ایرانیان و زبان‌زد همه جهان است، بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و هنر ایران که با وجود تمام تحمیل‌ها و تصرفات، نسل به نسل ادامه پیدا کرده و به شکل امروزی درآمده است.
خبرگزاری فارس استان کردستان، با وجود سن و سال زیاد، عشق به بافتن وی را سرپا نگه ‌داشته، می‌بافد و می‌بافد، نغمه زندگی را در پی احیای میراث ماندگار می‌خواند و می‌خواند عشقی که در تارو پود قالی گره خورده است و گره می‌زند بر تار و پود امید برای خلق آثاری بدیع و نفس می‌کشد در آستانه ۷۳ سالگی با تکیه بر دستانش بدون اهمیت به گذشت زمان و پیاده می‌کند بر دار قالی هر آنچه که در ذهن می‌پروراند.
در پس حرکت ظریف دستان هنرمند، هر گره تافته‌ای از ابریشم و نخ که بر تن چله می‌نشیند و نخ‌های رنگی در چشم برهم زدنی تبدیل به طرحی زیبا برای ماندگاری هنر از دیاری کهن نقش می‌بندد، انگار همنشینی‌شان نقش و داستانی را می‌سازد از قصه هزار و یک اثر که راوی دشت زندگی است.
صنایع دستی هنری است که با دستان هنرمندان با لطافت و زیبایی وصف نشدنی چشم گردشگران را می‌نوازد، هنر در هر منطقه و خطه‌ای متغیر است و با نام آن شهر و دیار خودنمایی می‌کند.
هنر فرش ایرانی، واژه‌ای که تک به تک در تار و پود فرهنگ ایران ریشه دارد و همواره باعث افتخار ایرانیان و زبان‌زد همه جهان است، بخش جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و هنر ایران که با وجود تمام تحمیل‌ها و تصرفات، نسل به نسل ادامه پیدا کرده و به شکل امروزی درآمده است.
حجیم بافی فرش
شناسایی بسیاری از هنرمندانی که سوژه‌های خود را برای خلق آثاری از مضامین دینی، اجتماعی، مذهبی و آیات قرآن کریم می‌یابند، الگویی برای جوانان و نشان‌دهنده این است که باورهای دینی راهش را به هنر باز کرده است و می‌تواند هموار کننده راه جوانان ناامید جویای کار باشد.
به دنبال سوژه‌های خبری بر حسب اتفاق چند روز پیش در ناحیه منفصل شهری ننله سنندج با استاد علی ذریه حبیب تبریزی، اولین هنرمند فرش‌باف و حجم‌باف تبریزی که با حضور خود در سنندج، کارگاه آموزشی یک هفته‌ای حجیم‌بافی را برای غنی‌سازی اوقات فراغت و اشتغالزایی زنان و دختران هنرآموز و توانمند کردستانی راه‌اندازی کرده و چند صباحی را مهمان کردستانی‌های مهمان‌نواز است، آشنا شدم و باب گفت‌و‌گو را با این هنرمند ۷۵ ساله‌ که ۶۸ سال است نوای زندگی را بر قامت دار قالی می‌بافد، آغاز کردم...
با وجود سن و سال زیاد، عشق به بافتن وی را سرپا نگه ‌داشته، می‌بافد و می‌بافد نغمه زندگی را در پی احیای میراث ماندگار، می‌خواند و می‌خواند عشقی که در تارو پود قالی گره خورده است و گره می‌زند بر تارو پود امید برای خلق آثاری بدیع، و نفس می‌کشد در آستانه ۷۳ سالگی با تکیه بر دستانش بدون اهمیت به گذشت زمان، و پیاده می‌کند بر دار قالی هر آنچه که در ذهن می‌پروراند.
چشم‌هایش را به الوان رنگی آویزان بر دار قالی دوخته است و انگشتان خود را ماهرانه لابه‌لای تار و پود فرش می‌چرخاند تا گره روی گره کنار هم، این حرکت تکراری زیبا بستر خلق هنری کم‌نظیر شود.
طرح پرنقش و نگاری که در گره‌ها نمایان می‌شود و فرشی زیبا به عنوان میراثی گران‌‌بها که از گذشتگان سینه به سینه به وی انتقال یافته است، خلق می‌شود.
۶۸ سال است با چاشنی عشق و علاقه فرش می‌بافم
استاد "علی ذریه حبیب‌تبریزی" هنرمند برتر و نمونه کشور در زمینه فرش و تابلوفرش و حجم‌بافی و دارای مدرک دکترای فرش و کارت یونسکو، مشاور هنرهای تجسمی و عضو نخبگان ایران، هنرمندی نورانی و عاشق هنر که در سال ۱۳۲۴ در تبریز متولد شد و در حال حاضر در مشهد مقدس زندگی می‌کند.

استاد تبریزی اظهار کرد: از سن هفت سالگی در کارگاه قالیبافی پدرم به آموزش قالیبافی پرداختم و در مدت زمانی کوتاه در بافت فرش‌های منحصر به فرد تبحر یافته و نقشه خوانی را نیز فرا گرفتم.

حجم‌بافی یکی از رشته‌های تخصصی فرش‌بافی در صنایع دستی است

استاد تبریزی با بیان اینکه ۶۸ سال مشغول بافتن فرش در اشکال، تصاویر، طرح‌ها و مضامین مختلف است، تصریح کرد: از سن 13 سالگی فعالیت خود را به صورت حرفه‌ای در حوزه فرش دستباف آغاز کرد و موفق به حجم بافی برای اولین بار در کشور شده است.
اولین کار وی، مجسمه یک استکان و نعلبکی بود که آن را با تکنیک تار و پودهای فرش بافت و با وجود فراز و نشیب‌های فراوان در این میان، در سن ۲۰ سالگی موفق به باز کردن یک مغازه شد و در آن به کار تصویر بافی یا همان تابلو فرش پرداخت.
استاد حجیم‌بافی فرش ایران با بیان اینکه حجم بافی یکی از رشته‌های تخصصی فرش بافی در صنایع دستی است، افزود: بعدها به علت گسترش و ترویج این هنر در تبریز و استقبالی که از آن شد، کارگاهی با ۵۰ دستگاه قالیبافی و بیش از ۱۱۰ نفر کارگر برای خود دایر نمودم که در آن کارگاه فقط کار تصویربافی و تابلو فرش انجام می‌شود.
استاد ذریه با بیان اینکه حجمی‌بافی را با بافت یک میز و گلدان یک‌دست، به دنیای فرش معرفی کردم، ادامه داد: این کار خیلی مورد توجه واقع شد چرا که تاکنون فردی موفق به چنین ابداعی در کشور نشده بود.
بافنده فرش کردستان
باورهای دینی راهش را به هنر گشود
وی با اشاره به اینکه طالب ابداع و نوآوری هستم و هیچگاه یک نقشه‌ را دو بار نمی‌بافم، یادآور شد: اکثر کارهای من مضامینی تاریخی، مذهبی، قرآنی و اجتماعی دارند.
استاد ذریه افزود: هیچ گاه به بافت نقشه‌های بی‌ارزش نپرداختم و همیشه آثار بزرگ هنری را از جمله کارهای استاد فرشچیان، تصاویر حضرت علی (ع)، حضرت مسیح و مریم و یا هنرمندان نقاش اروپایی را بافته‌ام.
وی با اشاره به ابتکارات فراوان در زمینه حج‌ بافی افزود: در اثرهای حجمی به بافت آثار بزرگ و باارزشی ازجمله خانه کعبه، تصویربافی ابوعلی سینا، کشتی حضرت نوح (ع) و کلیسای واتیکان، اماکن جهان اسلام، زندگینامه حضرت یوسف(ع)، واقعه غدیر خم، قانونگذار روم، تصاویر سقراط و افلاطون بافت صفحات قرآن‌ به صورت دورویه و آثار بی‌نظیر دیگری نیز پرداخته‌ام.

این استاد هنرمند تبریزی گفت: برای خلق اثر هنری فرش هفت خوان رستم و جنگ‌های رستم و سهراب بیش از پنج میلیون گره و از ۳ هزار و ۵۰۰ رنگ استفاده کرده‌ام.

وی با بیان اینکه یکی از این فرش‌ها که داستان زندگی حضرت یوسف است در ابعاد 2 در 120 و با استفاده از 1500 رنگ بافته شده است، افزود: احوالات حضرت یوسف را با عشق و علاقه در مدت زمانی حدود دو سال بافتم.
وی با اشاره به هنرمندی خود در خلق قرآن حجم‌بافی شده با بیان اینکه قرآن عامل وحدت اسلامی است، خاطرنشان کرد: در بافت قرآن دورویه و ورق بافی به صورت پشت و رو ۳۰ میلیون گره و بیش از ۳۵ رنگ، ۱۲ سوره از قرآن مجید را در قالب ۱۲ صفحه در مدت یک سال و نیم بافته‌ام.
بافت دورچین نقشه ایران با اشعار ایرانی استاد تبریزی با ذکر اینکه ملیت‌ام را دوست دارم فرش "بازار سبزی‌فروشان" شمال کشور را از دیگر آثار خود عنوان کرد و گفت: در حال بافتن فرش نقشه ایران با دورچین اشعار شاعران ایرانی و آداب و رسوم خاص هر شهر هستم.
صادرات فرش به کشورهای اروپایی به گفته این استاد هنرمند فرش‌باف، متاسفانه ایرانی‌ها برای صنایع دستی احترام خاصی قائل نیستند و ارزش کار دست را کوچک می‌شمارند، اکثر سفارشاتی که در زمینه فرش بافی دریافت می‌کنم از کشورهای دیگر همچون آلمان، قرقیزستان، سویس، دانمارک و فرانسه است.
استاد حجیم‌بافی ایران با بیان اینکه آموزش و یادگیری هنر مستلزم عشق و علاقه است، گفت: به شاگردانی از سراسر شهرهای ایران در زمینه حجیم‌بافی فرش آموزش داده‌ام، اما اکثر شاگردهای من خارجی و دارای مدارک عالیه هستند.
کردستانی‌ها هنردوست و هنرپرور هستند
استاد ذریه با بیان اینکه هنر ماندگار است، افزود: کردستانی‌ها افرادی خوش‌ذوق، هنرمند، مستعد و طالب هنر هستند، وجدان کاری دارند در این مدتی که من در کردستان بودم به استعداد افراد پی‌برده‌ام اما رونق این صنعت به شکل حرفه‌ای در کردستان نیازمند حمایت و پشتیبانی مسئولان، حرکت و تلاش خود جهت پرورش استعدادها و بهره‌گیری از توانمندی‌های آنان جهت اشتغالزایی و رونق بخشیدن به اقتصاد این منطقه با تکیه بر ظرفیت‌های مردمی است.
استاد حجیم‌بافی فرش ایران اظهار کرد: کردستان از قدمت تاریخی بالایی در زمینه فرش دست‌باف برخوردار است با راه‌اندازی کارگاه‌های قالی‌بافی و بهره‌گیری از سرمایه‌های اجتماعی می‌توان شاهد رونق این صنعت بیش از گذشته و احیای این هنر باشیم.
بدون رنج، گنج میسر نمی‌شود
وی با بیان اینکه رسیدن به گنج، رنج و حوصله می‌طلبد خطاب به جوانان جویای کار اظهار کرد: هیچگاه منتظر پشت میز نباشید، از خلاقیت خود ایده خلق کنید و با دستان و پشتکار قوی خود زندگی‌تان را متحول سازید.
استاد حجیم‌بافی فرش ایران که نقش مهمی در ماندگاری و حفظ قالی ایرانی داشته است اذعان کرد: وصیت کرده‌ام هنگام مرگم تمام آثارم را پشت سرم در چاله‌ای دفن کنند چراکه هیچ کس قدردان هنر و هنرمند نیست.
هنرمندی که برای مادیات کار کند، هنرمند نیست
استاد ذریه با بیان اینکه هنرمندی که برای مادیات کار کند هنر مند نیست، افزود: هنر دریایی ژرف و عمیق است باید هنرمند با سعی و تلاش خود در این دریا جوینده مرجان باشد، نوآوری و ماندگاری هنر شعار من و تقلید نکردن از کار دیگران هدفم است.
مبتکر حجیم‌بافی فرش ایران گفت: با ارگان‌هایی همچون آموزش و پرورش، اداره فنی حرفه‌ای، کمیته امداد، بهزیستی، جهاد دانشگاهی و وزارت بازرگانی خراسان جنوبی در راستای آموزش به هنرجویان این ارگان‌ها همکاری دارم و در حال حاضر مشغول به تدریس در آموزشگاه هستم.
وی با بیان اینکه آثاری که ریشه در فرهنگ و هنر اصیل ایرانی دارد می‌تواند معرف هنر ایرانیان به جهان باشد، افزود: خارجی‌ها باید بدانند که ایران هنرمندانی زبده دارد چراکه نام ایران با نام فرش دست‌بافت گره خورده و این ماندگاری رسالت هنرمندان خوش ذوق است.
صدای تاروپود فرش، جلابخش روح و روانم است
استاد تبریزی با بیان اینکه هنر فرش دنیای پرنقش و نگاری است که به دست هنرمندان جان می‌گیرد، ادامه داد: صدای گره‌های فرش برای من ساز زندگی می‌نوازد و این صدا جلا بخش روح و روان من است.
و اما.....‌‌
صنایع دستی میراثی ماندگار است که نسل به نسل حفظ شده و با گذر زمان نه تنها زیبایی خود را از دست نداده است بلکه هر چشمی از جذابیت و دیدن آن لذت می‌برد و در صورت احیای آن می‌تواند بستر رونق تولید، اشتغال و اقتصاد جامعه باشد.
بوسه می‌زنم بر دستان هنرمندی که عاشقانه بر تارو پودهای فرش، نقشی ابدی و ازلی حک می‌کند و نقش سرپنجه‌هایش امضای فرش ایرانی برای کشورهای دوستدار هنر ایران و ماندگاری صنعت فرش است.

منبع: خبرگزاری فارس
خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

بافندگان غیرحرفه‌ای، بازار فرش را به چالش می‌کشند

معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت شمال استان کرمان معتقد است علت اصلی چالش بازار فرش دستباف در این استان، همکاری بافندگان غیر حرفه ای با دلالان است.
به گزارش خبرنامه کارایان به نقل از ایسنا، معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت شمال استان کرمان گفت: دلیل اصلی ورود دلال ها به بازار فرش، حضور بافندگان غیرحرفه ای است. وقتی غیرحرفه ها وارد این بازار می شوند به دلیل آنکه آن تولید با کیفیت را ندارند پس نمی تواند خودشان فرششان را عرضه کند بنابراین رو به سمت دلال ها می آورند و بازار را به چالش می کشند.
"سینا خسروی" صبح امروز ۱۵ شهریورماه در جمع خبرنگاران درباره مشکلات حوزه صنعت فرش استان کرمان گفت: بافت فرش هنر اصلی کشور استان کرمان است که تمام تلاش ما در سال های اخیر در راستای احیای این صنعت بوده که در این راستا ابتدا نیاز بود یک تشکل خصوصی قوی و برنامه دار در کنار سازمان صمت استان قرار بگیرد.
وی با بیان اینکه از سه سال قبل سازمان صمت به این موضوع ورود پیدا کرد و اتحادیه قدرتمند «فرش دستبافت، مس و صنایع دستی» در استان کرمان راه اندازی شد اظهار کرد: این تشکل بازوی اجرایی سازمان صمت در حوزه فرش است و در این راستا برنامه ریزی هایی صورت گرفته است و انتظار می رود فرش بافان نیز کانال های ارتباطی خود را با این اتحادیه و سازمان برقرار کنند.
معاون امور بازرگانی سازمان صنعت، معدن و تجارت شمال استان کرمان با اشاره به فعالیت ۷۲ هزار بافنده در سطح استان کرمان اظهار کرد: یکی از مشکلات حوزه فرش استان کرمان بحث بیمه بافندگی است که متاسفانه تاکنون از ۷۲ هزار بافنده تنها ۱۵ هزار و ۲۰۰ نفر یعنی ۲۰ درصد کل بافندگان بیمه هستند.
قالبافی در کرمان
خسروی با اشاره به صدور مجوز برای ۱۵۳ کارگاه تولید بافت فرش در استان گفت: اگر مشکل بیمه بافندگان را حل کنیم قطعا می توانیم جهش تولید را در بخش فرش دستباف شاهد باشیم.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود به نقش دلال ها در بازار فرش اشاره کرد و گفت: دلیل اصلی ورود دلال ها به بازار فرش، حضور بافندگان غیرحرفه ای است. وقتی غیرحرفه ها وارد این بازار می شوند به دلیل آنکه آن تولید با کیفیت را ندارند پس نمی تواند خودشان فرششان را عرضه کند بنابراین رو به سمت دلال ها می آورند و بازار را به چالش می کشند.
به گزارش ایسنا، "میثم شهابی" معاون بیمه ای سازمان تامین اجتماعی استان کرمان نیز در این خصوص در جمع خبرنگاران گفت: برای بحث بیمه قالی بافی، استان کرمان دارای یک سهمیه ای است که براساس این سهیمه می توانسند بافندگان را بیمه کند اما متاسفانه در سال های اخیر سهمیه جدیدی در این خصوص به استان کرمان اختصاص داده نشده است.
وی ادامه داد: قالی بافانی که به هر دلیلی بیمه قالی بافی نبوده و یا از پوشش این نوع بیمه به هر دلیلی خارج شده اند می توانند از سایر بیمه ها همچون بیمه مشاغل آزاد یا روستایی می توانند استفاده کنند.
معاون بیمه ای سازمان تامین اجتماعی استان کرمان با اشاره به اینکه سازمان تامین اجتماعی در چند وقت اخیر پالایش بیمه شدگان قالی بافان را اجرا و در این راستا هر بیمه شده ای که در این حوزه فعالیت نداشته را از لیست بیمه خارج کرده است اظهار کرد: اگر افرادی باشند که این شغل را ندارند اما از این بیمه استفاده می کردند، در صورت شناسایی بلافاصله بیمه آنها را قطع خواهیم کرد و افراد جدید را اضافه خواهیم کرد.
منبع: خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا
خبرنامه کارایان

ادامه مطلب