بوم در قالیبافی چیست

بوم [bum]

بوم قالی

یک چهارم از طرح قالی که به حاشیه محدود می شود و باید در چهار سوی فرش تکرار شود، در نقشه کشی قالی بوم نامیده می شود. بوم را مانند نقشه حاشیه ها بر روی تابلو چوبین می چسبانند و به هنگام کار در پیش روی بافنده قرار می دهند.


منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 89

ادامه مطلب

فرش در فرش

فرش در فرش

به فرشی گفته می شود که در یک تخته فرش از چندین نقشه متفاوت با سایزهای مختلف استفاده شده باشد این بستگی به خلاقیت و ابتکار بافنده دارد که سایزهای مختلف در یک فرش بافته شود از قدیمیترین اینگونه فرشها طرح معروف ""مادر و دختران دو قلو"" می باشد هرچه در این رابطه بافته شده است در اصل اقتباسی از این طرح اصیل و قدیمی می باشد.


منبع:روفه گرحق،محمود/آموزش تخصصی و مهارتی قالیبافی/انتشارات احرار تبریز،تبریز،1389/صفحه 101

ادامه مطلب

گلیم فرش بافی

گلیم فرش

به فرشی فته می شود که در آن هم گلیم و هم فرش در یک تخته بافته می شود مثلا حاشیه فرشی را با تکنیک گلیم و یا قسمتهایی از ترنج بدون پرز و بصورت گلیم (نه بصورت صوف برجسته) و سایر قسمتها را بشکل پرزدار می بافند که به اینگونه فرش ها گلیم فرش می گویند.گلیم فرش تلفیق دو فن متفاوت فرش و قالیبافی است.

منبع:روفه گرحق،محمود/آموزش تخصصی و مهارتی قالیبافی/انتشارات احرار تبریز،تبریز،1389/صفحه 100

ادامه مطلب

فرش دورو

فرش دو رو

این فرش ها دارای دو نقش در دو روی فرش هستند که با رنگ های گونه گونی بافته شده اند و ابتکار هنرمندان قالی ایران است.در بافت این نوع فرش، به دو شیوه عمل می شود. دو نفر بافنده ماهر به طور هم زمان در پشت و روی دار قرار می گیرند و هر یک براساس نقشه مربوط به خود شروع به بافتن می کند. بافت قالی دورو بسیار فنی است و بافندگان باید مهارت خاصی داشته باشند.


منبع:حشمتی رضوی،فضل الله/فرش ایران/تهران،دفتر پژوهشهای فرهنگی،1380/چاپ دوم/صفحه53

ادامه مطلب

انواع فرش از نظر جنس

از نظر جنس

فرش پشمی: فرشی است که پرز (خامه) آن از پشم است.
فرش تمام پشم: فرشی است که پرز و تار و پود آن از جنس پشم است.
فرش چله پشم: فرشی است که فقط چله (تار) آن از نخ پشمی است.
فرش کرکی:نوعی فرش که پرز (خامه) آن از موی بز است.
فرش ابریشمی: فرشی است که پرز (خامه) آن از ابریشم است.
فرش چله ابریشم: فرشی است که فقط چله (تار) آن از ابریشم است.
فرش گل ابریشم:فرشی است که بخشی از گل ها و امور تزئینی فرش از ابریشم است.
فرش کف ابریشم: فرشی است که کف (زمینه) آن با خامه ابریشمی بافته شده باشد.
فرش تمام ابریشم: فرشی است که هم پرز و هم چله آن از ابریشم است.
فرش زربفت: نوعی فرش گران بهاست که تار و پود آن از رشته های طلا و نقره بافته شده باشد.
فرش سوف: نوعی فرش گران بهاست با نقوش برجسته و پودهای طلا و نقره در قسمت گلیم باف.



منبع:حشمتی رضوی،فضل الله/فرش ایران/تهران،دفتر پژوهشهای فرهنگی،1380/چاپ دوم/صفحه48

ادامه مطلب

انواع فرش از نظر شیوه بافت

از نظر شیوه بافت


در بافت انواع فرش دست باف از نظر شیوه بافت و طرز قرار گرفتن تار و پود، از سه روش زیر استفاده می شود:
فرش تمام لول : یعنی فرشی که قوس گره در پشت فرش، 90 درجه است و شیارهای پشت فرش عمیق است. همچنین تارها با یکدیگر فاصله ندارند و بافت آن محکم است.
فرش نیم لول :در این نوع فرش،قوس گره در پشت فرش، 45 درجه است.
فرش لول (تخت) :در این نوع فرش، تارها به اندازه یک قطر نخ با یکدیگر فاصله دارند. بافت تخت یک پوده است و به شیوه حصیری بافته می شود یعنی در هر رج، چله زیر و رو می شود و تارها، یکی در میان از پشت قالی دیده می شوند.


منبع:حشمتی رضوی،فضل الله/فرش ایران/تهران،دفتر پژوهشهای فرهنگی،1380/چاپ دوم/صفحه48

ادامه مطلب

انواع فرش دستباف از نظر سبک

از نظر سبک محلی

فرش شهری : یعنی فرشی که در شهرها بافته می شد. فرش شهری باف که به وسیله بافنده شهر نشین بافته می شود، ظریف است و رج شمار آن بالاست و دارای نقشه و طرح ویژه ای است. بافت فرش در شهرها بیشتر در زمان صفویان با دایر کردن کارگاه های بزرگ قالی بافی در اصفهان و تبریز گسترش یافت.
فرش روستایی : فرشی است که به صورت ساده و ابتدایی در روستاها می بافند. فرش روستایی اکثرا، بدون نقشه (ذهنی باف) بافته می شود. قطع این فرش ها کوچک و به صورت ذرع و نیم، پشتی، کناره و خرک است. فرش های روستایی زمانی از نظر طرح و ترکیب ویژگی هایی داشت، ولی اینک تحت تاثیر بازاری، یکنواخت شده است و در خطر نابودی قرار گرفته است.
فرش عشایری : فرش عشایری و ایلی مثل فرش روستایی ، ساده و ابتدایی است و با نقوش برخاسته از محیط و زندگی ایل نشینان.فرش ایلی در اندازه های کوچک به صورت زمخت و درشت باف عرضه می شود. کناره فرش ایلی،بافتی پیچیده دارد که اغلب در فاصله های معین منگوله های کوتاه پشمی به آن وصل می کنند. از فرآورده های فرش عشایری گبه ، جل، سفره، نمکدان، رختخواب پیچ و پشتی است.



منبع:حشمتی رضوی،فضل الله/فرش ایران/تهران،دفتر پژوهشهای فرهنگی،1380/چاپ دوم/صفحه47

ادامه مطلب

رفع پیچیدگی کناره های فرش

رفع پیچیدگی کناره های فرش

چرم دوزی فرش

گاهی اوقات کناره های جانبی برخی از فرش های پرکار و چند پوده مانند فرش های ساروق، بیجار، کاشان، اصفهان، قم و تبریز پیچیده شده و لوله می شود.
و این حالتی است که به ندرت در فرش های با بافت شل و یک پوده اتفاق می افتد. در صورتی که پودهایی را که به دور تارهای جانبی می پیچانند محکم کشیده و یا سفت کرده و یا رج های گره ها را محکم شانه کرده باشند این کیفیت بروز می کند. عوامل دیگر در بروز این حالت ممکن است .به علت تابیده شدن بیش از حد پودها و یا تراکم زیاد چِلّه ها در کناره های فرش باشد.
برای رفع شدن کناره های جانبی فرش از طریقه ای راحت و عملی که انجام آن در منزل با کمی صبر و حوصله میسر است استفاده می کنیم.به این ترتیب که نوارهایی به عرض تقریبی چهار سانتیمتر از لینولئوم و یا جنس مشابه آن را انتخاب کرده و در حاشیه ی پشت فرش و در قسمت های لوله شده با نخ و سوزن مناسب به صورت زیگزاگ می دوزند.
باید توجه داشت که هیچ گاه نباید برای رفع لوله شدن، کناره های فرش را با چسب، موم و یا میخ به کف اتاق، پارکت و موکت زیر فرش چسباند و یا میخکوب کرد. زیرا بعد از مدتی چسب خشک شده و فرش از کف اطاق جدا می شود. در حالی که به فرش آسیب فراوان رسیده و یا این که میخ های کوبیده شده در جسم فرش آن را پاره کرده و به ارزش آن لطمه زده است.
گرچه اطو کشیدن کناره های لوله شده با استفاده از پارچه ی مرطوب راه حلی است تا حدودی عملی که گاهی نیز به کار می رود ولی باید توجه داشت که اطوی بسیار گرم به الیاف فرش آسیب رسانیده و آن را خراب و پوسیده می کند.



منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران،محمد جواد نصیری،انتشارات فرهنگسرای میر دشتی،چاپ اول تهران،1389،صفحه 234

ادامه مطلب