طرح وکیلی در فرش کردستان

وکیلی [vakili]

قالی وکیلی سنندج

از طرحهای قدیمی سنندج.نقشه ای براساس زمینه راه راه با ردیفهای یک در میان برگ و گلهای بزرگ و کوچک که همه به صورت شکسته نقش شده است.
وسط زمینه راه راه را نیز ترنجی با نقش هندسی پر کرده است.


منبع:فرشنامه ایران،دکتر حسن آذرپاد،فضل الله حشمتی رضوی،تهران1383،صفحه 121

ادامه مطلب

طرح خشتی قالی کرمان

نقش خشتی

طرح خشتی قالی کرمان


این نقش از نظر بافت و نقش پیش پا افتاده ترین نقش ها در صنعت قالیبافی کرمان است که یا به صورت لوزی است یا به شکل صاف و در مجموع مثل قالب های خشت زنی است که در داخل آن گل یا مرغ به حیوان و یا دسته های گل و برگ کشیده می شود، در حاشیه بزرگ و کوچک نیز مربع ها به چشم می خورد .طرح های خشتی بیشتر به صورت بندی (واگیره) هستند و ندرتاً ممکن است در وسط طرح ترنج هم طرح شود.
گاه لاله های رنگارنگ و آهوان و غزالها در حاشیه و در متن طراحی شده است دور تا دور لوزی ها، حاشیه ها با اسلیمی ماری ترسیم شده است و در داخل آن ها گلدان های پر از گل که از تنوع خاصی برخوردارند، طراحی شده است.



منبع:واعظی،حمیده،طرح ها و نقوش فرش دستباف کرمان،کرمان،انتشارات خدمات فرهنگی کرمان،1386،صفحه 24

ادامه مطلب

نقش فرش قابی یا قاب قرآنی کرمان

نقش قابی یا قاب قرآنی

قالی قاب قرآنی

این نقش کرمان به قاب قرآن معروف است . طرح متن قالی با تقسیم بندی های منظم، به قاب ها و کتیبه های چند ضلعی تقسیم شده است بطوری که هر یک جداگانه و مستقل، طراحی همسان با دیگر قاب ها و گاه متفاوت با آن ها را در بر می گیرد.
طرح قاب قرآنی در گذشته با رجشمار بالا و بیشتر به رنگ لاکی سیر در شهر راور بافته می شده است و حاشیه آن شبیه جلد قرآن بوده است. امروزه فقط در روستای اختیار آباد در 35 کیلومتری شهر کرمان با رجشمار پائین بافته می شود. به همین دلیل نام تجاری آن را طرح ستونی اختیار آبادی می نامند.
این طرح برخلاف طرح خشتی است، یعنی یک قاب کوچک و یک قاب بزرگ دارد، شاید چهارگونه قاب در داخل یک قالی کار شده باشد که عموماً چهار گوش یا مربع و یا مستطیل است و حاشیه آن به رنگ قاب قرآن و جلد قرآن شبیه است .
متن طرح اسلیمی ها و ختایی های شکسته به صورت زیبا پر شده است. این طرح به وسیله غیر ایرانی در کرمان سفارش و به قلم حسن خان هنرمند کرمانی که در قسمت قبل توضیح داده شده است طراحی شده و به نام قاب قرآن ثبت شده است.


منبع:واعظی،حمیده،طرح ها و نقوش فرش دستباف کرمان،کرمان،انتشارات خدمات فرهنگی کرمان،1386،صفحه 25

ادامه مطلب

قالی رشید فرخی کرمان

نقش رشید فرخی

قالی رشید فرخی کرمان

این طرح بنام طراح اولیه آن نامگذاری شده است. این طرح به طرح شاه عباسی نزدیک است و از گل های شاه عباسی، ختایی و گل های چند پر ساده و مرکب تشکیل شده است و دارای لچک و ترنج می باشد. این گل ها سراسر متن فرش را پوشانده و با رنگ های روشن و ملایم زیبایی چشمگیری را به فرش می دهد.



منبع:واعظی،حمیده،طرح ها و نقوش فرش دستباف کرمان،کرمان،انتشارات خدمات فرهنگی کرمان،1386،صفحه 30

ادامه مطلب

طرح حسن خانی قالی کرمان

نقش حسن خانی

طرح حسن خانی کرمان

این طرح بنام طراح آن حسن خان، از طراحان نامدار کرمان، نامگذاری شده است. وی پسر محسن خان پیش کسوت نقاشان قالی کرمان بود که به معلم ثانی نقاشان کرمان معروف است و در طول زندگی پربارش بیش از هزاران نقش قالی ابداع کرد که جز تعداد اندکی از آن ها باقی نمانده است، اما همین مقدار حکایت از ذوق هنری وی دارد. طرح حسن خانی یکسر بافت است، یعنی تمام طول و عرض قالی با گل های طبیعی ترسیم شده که تکراری نیست و قرینه ندارد و هماهنگی کامل و توازن در حاشیه و متن و لچک ترنج می باشد.



منبع:واعظی،حمیده،طرح ها و نقوش فرش دستباف کرمان،کرمان،انتشارات خدمات فرهنگی کرمان،1386،صفحه 31

ادامه مطلب

طرح محرابی

طرح محرابی

طرح محرابی

الهام بخش طراحان نقش قالی در به وجود آوردن این طرح ، شکل محراب است . متن محراب گاهی ساده و بدون نقش و گاهی پوشیده از شاخ و برگ ها و گل های شاه عباسی و گاهی منقوش به نقشی از درخت بافته می شود . در برخی دیگر از انواع این طرح در متن محراب به نقش هایی از قبیل گلدانی بزرگ انباشته از شاخه های گل و یا قندیلی آویزان از سقف محراب بر می خوریم.
طرح محراب را بافنده های قم ، کاشان ، اصفهان ، تبریز و بلوچ بیشتر می پسندند و به کار می برند .


منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران/محمدجواد نصیری/چاپ اول/صفحه 83

ادامه مطلب

طرح ایلیاتی فرش

طرح های ایلیاتی

طرح ایلیاتی فرش


این طرح ها از قدیمی ترین و اصیل ترین طرح های قالی بافی ایران هستند و بیشتر بدون نقشه بوده و ذهن بافت هستند . توتم های قبیله ای ، طبیعت ، حیوانات و اشیاء مورد علاقه و استفاده ی افراد ایل و روستانشینان در این طرح ها تجسم چشم گیری دارند.
رنگ های زنده و زیبایی ساده و دل انگیز طرح ها آن چنان است که گاه خریداران خوش سلیقه دست بافت هایی با این گونه طرح ها را بر فرش های کاملا ظریف کارگاه های شهری ترجیح می دهند . به طور کلی ، تمامی این طرح ها در سبک های هندسی و شاخه شکسته هستند .
این طرح ها را گاهی به نام محل هایی که این فرش ها در آنجا بافته شده اند می نامند مانند مزلقان ، فردوس ، ویس و گاهی نام تیره های ایلی مانند هیبت لو ، یلمه و گاه نام افراد صاحب نفوذ محلی مانند سالار خانی ، یعقوب خانی و علی میرزایی را می گیرند . طرح های قشقایی ، ترکمنی ، بلوچی ، افشاری ، لری ، شاهسون و سایر ایلات را به لحاظ دارا بودن ریشه های ایلی و چگونگی بافت می توان در این گروه قرار داد .



منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران،محمد جواد نصیری،انتشارات فرهنگسرای میر دشتی،چاپ اول تهران،1389،صفحه 67

ادامه مطلب

نقش درختی در فرش

طرح درختی

طرح درختی


در اینگونه طرح ها اشکال درختان و شاخ وبرگ ها و بوته ها عنصر اصلی را تشکیل می دهند،گاه در میان شاخ و برگ های درختان به پرندگانی و در پای آنها به حیوانات وحشی در حال چرا واستراحت برمی خوریم که در این صورت طرح نام درختی حیواندار می یابد واگر در پی وحوش طراحی شده شکارچیانی سواره بر اسب ویا پیاده در حال صید دیده شوند طرح نام درختی شکارگاه به خود می گیرد.در صورتی که در میانه ی فرش به برکه ای،که قاعدتا به رنگ فیروزه ای مشخص است،برخورد نماییم طرح را درختی سبزیکار ویا آب نما می گوییم.گاه در حالت اخیر از شکل درخت در طرح نشانه ای نیست بلکه شاخه ها وساقه های پر گل درختان هستند که عناصر غالب و اصلی طرح را تشکیل می دهند.طرح درختی سبزی کاراز طرح های معروفی است که در حدود نود سال قبل از ناحیه راور کرمان راهی به درون مجموعه طرح های زیبای فرش یافت.
بافندگان کاشان،اصفهان،تبریز،قم وتهران به طرح درختی اقبال فراوان دارند.ناگفته نماند که تصویر و نقش درخت در فرش را در بسیاری از کشورهای اروپایی به فال نیک گرفته و آن را نشانه ای از تداوم عمر و خوشبختی و سعادت می دانند.به این جهت طرحی است مبارک و دلخواه خاصه در میان جوانان.طرح های قدیمی خوشه انگوری با سابقه صد ساله در مناطق غربی ایران و بید مجنون در نواحی مرکزی و جنوبی در این گروه طبقه بندی می شوند.



منبع:نصیری،محمد جواد،افسانه جاویدان فرش ایران،تهران،میر دشتی،1389،صفحه75

ادامه مطلب