فرش بافی یا قالی استان اصفهان

استان اصفهان
اصفهان یکی از کانون های قالی بافی ایران است که به طرح های اصیل فرش ایران پرداخته و در نقشه فرش آن، دخل و تصرف کمتری به عمل آمده است. در اصفهان، قالی بافی در زمان شاه عباس رواج یافت. در اصفهان، بافت فرش باگره فارسی است و قالی های نفیس، با رج شمار بالا و همراه با رنگ های نخودی در متن، و آجری در حاشیه است و به نقش ترنج های آبی سیر یا قرمز آجری بافته می شود. در این شهر، استادان برجسته ای وجود دارند که فرش های بسیار ممتازی بافته اند. در هنرستان عالی اصفهان، قالیچه های بسیار نفیسی تاکنون بافته شده است.
نجف آباد از مراکز بافت حوزه اصفهان است. بافته های این شهر به بافت های اصفهان شبیه است با این تفاوت که بافت نازل تر و رنگ های تیره تر از قالی های اصفهان دارند.
فریدن و سیمیرم بافت قالیچه های ارمنی باف از جمله تولیدات این مرکز است که در مناطق مسیحی نشین فریدن و سیمیرم رواج دارد.
کاشان گرچه شهرت کاشان مربوط به گلابتون و انواع زری و مخمل و پارچه های ابریشمی است ولی این مرکز از کانون های مشهور قالی بافی ایران هم است. قالی بافی در کاشان، آران، قمصر، نطنز و جوشقان گستردگی زیادی دارد که تا اصفهان ادامه می یابد. قالی کاشان از نظر بافت، دو پوده و با گره فارسی است که اکثرا، با رجشمار چهل، بافته می شود. در کاشان، به تعداد گره های قالی، اصطلاح (رَگ)، به کار می رود. رگ تعداد گره هایی است که در ۲۶ سانتیمتر بافت، زده می شود. چنانچه بخواهیم رگ را به رج تبدیل کنیم، کافی است که هر عددی را که بر حسب رگ نوشته می شود بر عدد ۴ تقسیم کنیم. دلیل این کار چنین است که در کاشان و برخی شهرهای اطراف آن، در اندازه گیری، فرش را به جای گره ذرعی، با چارک می سنجند که یک چهارم ذرع است. به عبارت دیگر، یک ذرع مساوی با ۴ چارک است. مرکز قالی بافی کاشان در بافت فرش های ابریشمی تخصص دارد و مثل شهر قم و تبریز، بهترین فرش های ابریشمی در آن جا را بافته است. بیشتر طرح های فرش کاشان، لچک و ترنج، شاه عباسی، واگیره، محرابی، شیخ صفی، درختی، گلدانی، دورنما و بته ای است. در کاشان، رنگرزخانه های متعددی دایر است که علاوه بر رنگ های طبیعی، از رنگ های شیمیایی هم استفاده میکنند.
جوشقان با آنکه قالی جوشقان در حوزه کاشان قرار دارد ولی از نظر بافت، با کاشان متفاوت است. بیشتر قالی های جوشقان سه پوده است و درشت باف. طرح قالی های این محل معمولا جنگلی و کشمیری است. رنگ اغلب فرشها صورتی، نارنجی، سبز، آبی و بیدمشکی است.در قالیبافی، جوشقان سابقه طولانی و شهرت زیادی دارد.
آران و بیدگل این دو محل از بخش های کاشان هستند که تولیداتی کلفت دارند با بافتی دو پوده و دارای نقشه هایی با طرح لچک و ترنج.
نطنز بافت قالی های این شهر تقریبا شبیه بافت کاشان است و طرح های کاشان و جوشقان هر دو در این محل بافته می شود.
میمه در میمه سه نوع فرش بافته می شود: خرسک، قالی و پشتی. بیشتر نقشه های مورد استفاده در این محل جوشقانی، جنگلی، کشمیری، شاه عباسی و افشان است.
خسرو آباد نزدیک میمه است و بافته هایی به رنگ گلی و آبی دارد که از بافت های میمه معروف ترند.
نائین بزرگ ترین مشخصه فرش های نائین کمبود تنوع در رنگ هاست و تکیه بر رنگ تقریبا سفید است چنان که گویی کویر در رنگ فرش های نائین اثر گذاشته است. قالی نائین با گره فارسی معمولا به صورت ۶لای یا ۹ لای و یک خفتی و دو خفتی بافته می شود. «لاي» اصطلاح خاصی است که در نائین، به جای رج شمار به کار می رود. قالی ۶ لای و یک خفتی را ریز باف و باکیفیت بالا و قالی ۹لای و دو خفتی را با کیفیت پایین می دانند. قالی نائین خوش بافت است و اکثرا گل ابریشمی است.


کتاب منبع: فرش ایران، فضل الله حشمتی رضوی، ناشر: تهران-دفتر پژوهشهای فرهنگی- سال 1380- صفحه 38و 39 و40

ادامه مطلب

فرش بافی یا قالی استان اراک

استان اراک
اراک اراک و چند شهر و روستای اطراف آن از مراکز مهم قالی بافی ایران است. قالی بافی در این شهر، با ورود چند شرکت خارجی در نیمه قرن نوزدهم گسترش یافت. تولیدات حوزه اراک از نظر کیفیت، متوسط و از نظر قیمت، ارزان است. رنگ قرمز دوغی فرش های اراک معروف است. رنگ های دیگر آبی، سرخ، زرد و شتری است.
ساروق این بخش با شهرت جهانی و اسمی تجارتی به کار قالی بافی می پردازد. بافت قالی های ساروق فشرده و رنگ آن تند است که با متن سرخ و حواشی آبی سیر بافته می شود و نقش ها بیشتر با گل های افشان همراه است. طرح ساروق در اراک، محلات، تفرش، خوانسار و مهاجران بافته می شود.
شازند قالی شازند یا سرابندی با طرح معروف به میری است که بافتش دو پوده و گره آن اغلب متقارن است.
ساوه قالی بافی در این حوزه بیشتر با روش روستایی است.
تفرش طرح سراسری و برخی نگاره های پرنده و درخت با طرح ترنج و رنگ نخودی، قرمز، آبی روشن از مشخصه های قالیچه های تفرش است.
فراهان بیشتر بافته های این شهر، با طرح لچک و ترنج و ماهی و بافت فشرده دیده می شوند.
محال و مشک آباد تولیدات این دو محل با بافت کلفت و خشن با طرح های هراتی، میناخانی، خرچنگی و چند طرح دیگر توأم است. بافت محال با کیفیت بهتر و رنگ آمیزی آن شفاف تر است.
ریحان روستایی است در خمین و قالی های آن با طرح جوشقان و بافت کلفت بافته می شود.
لیلیان ارمنی نشینان این بخش بافتی فشرده و یک پوده دارند که معمولا، با طرح و نقش خرچنگی و ماهی است.


کتاب منبع: فرش ایران، فضل الله حشمتی رضوی، ناشر: تهران-دفتر پژوهشهای فرهنگی- سال 1380- صفحه 37 و 38

ادامه مطلب

قالی یا فرش بافی در کرمان

استان کرمان
کرمان و شهرهای اطراف آن از کانون های مهم قالیبافی ایران است. قالی کرمان سه پوده است و با گره فارسی بافته می شود. اصطلاح جفت که نصف رج است در کرمان رایج است. به این معنی که وقتی می گویند قالی ۳۵ جفت یعنی قالی ۷۰ رج و میزان محاسبه آن ذرع و برابر ۱۰۴ سانتیمتر است.
حوزه قالی بافی کرمان در مدت یک قرن و نیم، سه دوره متمایز را پشت سر گذارده است. در حال حاضر، قالی کرمان با طرح های باغی، ماهی درهم، سبزیکار، شاه عباسی، درختی، قاب قرآنی و چند طرح دیگر بافته می شود که متأسفانه در برخی از تولیدات به طور کمانه شیب (بی گره بافی) استفاده می شود. قالی بافی در حوزه کرمان، در شهرهای کرمان، راور، زرند و رفسنجان به شیوه شهری است ولی در مناطق سیرجان، بافت، شهربابک و روستاهای اطراف آن، به شیوه روستایی است. در این حوزه قالیچه افشار با طرح شکسته و نقش مرغ و ترنج و درخت، محصول بافندگان ایل افشار کرمان معروفیت دارد.

کتاب منبع: فرش ایران، فضل الله حشمتی رضوی، ناشر: تهران-دفتر پژوهشهای فرهنگی- سال 1380- صفحه 35 و 36

ادامه مطلب

قالی یا فرش بافی در استان گلستان

استان گلستان
گنبد کاووس، گمیشان و آق قلعه مرکز استقرار عشایر ترکمن در این سه محل و نواحی اطراف آن قرار دارد که هر سه، از کانون های بافت قالیچه های ترکمن هستند. قالیچه ترکمنی با دار افقی و یک پوده بافته می شود. نقش طرح ها شکسته است و متن آن پوشیده از نگاره های هندسی است. نگاره های اصلی ترکمنی اغلب هشت ضلعی است که گاه، مربع شکل و گاه مانند لوزی است. در قالیچه های ترکمنی، بیش از هر چیز نگاره های مفهوم دار و تمغا (نشان) و اونقون (تونم) هایی که ساده شده است وجود دارد.

کتاب منبع: فرش ایران، فضل الله حشمتی رضوی، ناشر: تهران-دفتر پژوهشهای فرهنگی- سال 1380- صفحه 36

ادامه مطلب

دو چهره جاودان فرش ایران تجلیل شدند

محمدعلی بابایی و علی حصوری به عنوان چهره های برتر دومین جشنواره تندیس جاودان فرش معرفی و تجلیل شدند.
به گزارش ایرنا، دومین مراسم تقدیر از پیشکسوتان فرش ایران روز چهارشنبه با حضور محسن شیخ الاسلامی و محمد انشایی معاونان میراث فرهنگی و صنایع دستی اداره کل میراث استان تهران، پریسا بیضایی مدیر موزه فرش، فرشته دستپاک رئیس انجمن فرش ایران و جمعی از پیشکسوتان و تولید و صادر کنندگان این محصول در موزه فرش تهران برگزار شد.
رئیس انجمن فرش ایران در این مراسم با بیان اینکه همدلی و کنار هم بودن مسئولان و هنرمندان در این صنعت می تواند به رشد فرش ایران کمک کند گفت: فرش سومین کالای استراتژیک برای کشور محسوب می شود.

تجلیل فرش ایران

فرشته دستپاک خاطر نشان کرد: فرش دستباف ایران حامل فرهنگ و هنر ویژه ای است که در این خصوص نتوانسته ایم در گذشته و حال میراث دار خوبی برای این محصول باشیم.
وی با بیان اینکه هر منطقه ایران یک فرش خاص خود دارد گفت در این زمینه با اتکا به همه ظرفیت ها و تبلیغات باید کلکسیون هنر و اصالت خود را به سایر کشورها عرضه کنیم.
رئیس انجمن فرش ایران با بیان اینکه هیچ کشوری ظرفیت و توان هنرمندان فرشباف ایران را ندارد گفت: برخی کشورها از جمله نپال، افغانستان، ترکیه و مراکش توانسته اند در چند سال اخیر با حمایت دولت های خود به تولید فرش دستبافت خود رونق دهند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر ایران 30 درصد فروش بازار فرش دستباف خود را از دست داده است افزود: باید برای رسیدن به جایگاه قبل خود طرح و برنامه های مدونی بدهیم که این موضوع فردی نبوده بلکه با حمایت تولید و صادر کنندگان فرش محقق خواهد شد.
معاون میراث فرهنگی استان تهران نیز در این مراسم اظهار داشت: این گردهمایی در حوزه فرهنگ و هنر اقدامی شایسته برای ارج نهادن به پیشکسوتان خواهد بود.
محسن شیخ الاسلامی با بیان اینکه فرش اصیل ترین و زیباترین موضوع فرهنگی کشورمان به حساب می آید گفت: با این مولفه فرهنگی توان و ذوق اصیل هنر و تمدن ایران در دنیا قابل شناخت است.
وی گفت: از وظایف جدی موزه ها توجه به امر آموزش و پژوهش و بازنمایی فرهنگ ملت ها است.
مدیر موزه فرش نیز در این مراسم گفت: این گردهمایی برای دومین سال پیاپی برگزار شد که هدف آن تکریم و منزلت هنرمندان فرش خواهد بود.
پریسا بیضایی ادامه داد: اهداف این گردهمایی توجه به نقشه، طرحها، رنگ، خلق قالی و قالیچه های تاثیر گذار، ترویج افکار و اندیشه مثبت در فرش و ایجاد موج جدید در پیشرفت متخصصان است.
وی بیان کرد: نخستین دوره تندیس جاویدان فرش سال گذشته همزمان با چهلمین سال تاسیس موزه برگزار که در آن سیاوش آزادی، سیروس پرهام و شیرین صور اسرافیل تجلیل شدند.
موزه فرش تهران که در بهمن 1356 تاسیس شد دومین گنجینه ارزشمند فرش جهان به شمار می رود.
در حال حاضر حدود 400 تخته فرش و قالی از جمله فرش هایی از دوره صفویه و قاجاریه در آن نگهداری می شود.



خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

گام پایانی چهارمین مسابقه ملی طرح و نقشه فرش دستباف

چهارمین دوره از مسابقه سراسری طرح و نقشه فرش دستباف ایران با معرفی آثار برگزیده، 24 بهمن تا یک اسفند 1397 در محل موزه فرش ایران برگزار خواهد شد.
به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران؛ این دوره از مسابقه به همت مرکز ملی فرش ایران، سازمان های صنعت، معدن و تجارت و با همکاری انجمن های طراحان و نقاشان استان های آذربایجان شرقی، اصفهان، تهران، همدان، کرمان، فارس، خراسان رضوی و قم برگزار شد. از مجموع 433 اثر ثبت شده در سامانه ی مسابقه - 229 - اثر پس از بررسی های اولیه پذیرش شدند که در نهایت، 54 اثر پس از دو روز داوری نهایی ، در چهار بخش به نمایشگاه آثار منتخب نهایی، راه یافتند.

نقشه فرش دستباف

شایان ذکر است در هر بخش از نفرات برگزیده در گروه های طراحی گردان، رنگ و نقطه سنتی، رنگ و نقطه کامپیوتری و طراحی شکسته تجلیل می شود.

افتتاح نمایشگاه: 24 بهمن 1397 - ساعت 15:00

معرفی آثار برگزیده: 1 اسفند 1397- ساعت 14:30

نشانی: تهران – خیابان دکتر فاطمی، تقاطع خیابان کارگر شمالی- موزه فرش ایران

ادامه مطلب

پانزدهمین نمایشگاه فرش دستباف فارس

افتتاح پانزدهمین نمایشگاه تخصصی فرش دستباف با حضور جمعی از مسئولان استانی در محل دائمی نمایشگاههای بین المللی استان فارس انجام شد.
به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فرش ایران، آغاز به کار پانزدهمین دوره از نمایشگاه فرش دستباف استان فارس در نمایشگاه بین المللی گلستان شیراز در فضاییبه مساحت تقریبی ۶۰۰۰ متر مربع و با حضور ۵۳ تولید کننده و بافنده فرش دستباف کشور با زمینه فعالیت تولید انواع فرش دستباف، تابلوفرش، گلیم، گبه، جاجیم و گلیم‌فرش که ۴۹ درصد از مشارکت‌کنندگان از استان فارس و مابقی از استان‌های آذربایجان غربی، قم، خراسان رضوی، گلستان، کرمان، تهران و اصفهان می‌باشند که درقالب ۱۲۵ شرکت کننده و ۲۳۰ غرفه و با حضور مهندس یداله رحمانی معاون هماهنگی ، توسعه اقتصادی ومنابع انسانی استانداری فارس، دکتر مسعود رضایی و دکتر علی اکبری نمایندگان مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی و مدیران دستگاهای اجرایی برگزار شد.
معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری فارس گفت: افزون بر 165 هزار بافنده فرش در فارس در حال فعالیت هستند که بیمه تامین اجتماعی دغدغه اصلی آنها است.
مهندس یدالله رحمانی شامگاه سه شنبه در آیین گشایش پانزدهمین نمایشگاه تخصصی فرش دستباف در محل نمایشگاه های بین المللی استان فارس در شهرک گلستان شیراز افزود: 17 درصد صادرات فرش کشور مربوط به استان فارس است و در این استان افزون بر 200 صنعتگر در حوزه صنایع دستی در حال فعالیت هستند.
معاون استاندار فارس با اشاره به گشایش پانزدهمین نمایشگاه فرش دستباف فارس در این آیین گفت: برگزاری اینگونه نمایشگاه ها باعث رونق اقتصادی و توسعه صادرات غیرنفتی در استان فارس و کشور می‌شود. وی اضافه کرد: توسعه صادرات غیرنفتی یکی از الزاماتی است که دولت برای اقتصاد برنامه ریزی کرده و بایستی توجه ویژه ای به صادرات محصولات غیر نفتی در کشور وجود داشته باشد.
گفتنی ست: چندین کارگاه آموزشی و همایش در حاشیه روزهای برگزاری این نمایشگاه برگزارمی شود. تمامی علاقمندان و متخصصان و عموم بازدیدکنندگان می‌توانند جهت بازدید از این نمایشگاه تا روز شنبه مورخ ۲۷ بهمن ۱۳۹۷ همه روزه از ساعت ۱۶ تا ۲۱ به محل دائمی نمایشگاه های بین المللی فارس مراجعه نمایند.



خبرنامه کارایان

ادامه مطلب

ارتباط نمادين درخت و آب در هنر ايران با تاكيد بر فرش ايران

چکیده مقاله

یکی از قدیمی ترین وجوه نمادین درخت ، تجسم بخشی اصل زندگی و نیروی حبان و رشد در آن است ، در رویکردهای اسطوره ای ،درخت زندگی درختی است که میوه ی آن باعث عمر جاودانی و بی مرگی می شود و در میانه ی جهان قرار دارد. پژوهش حاضر می کوشد مفاهیم نمادین نقش مایه ی در خت و آب را در فرش ایرانی توضیح دهد. به همین سبب ارتباط نماد آب و درخت را در اسطوره های کهن بررسی کرده ، سپس نمود آن را در آثار باستانی و دوره ی اسلامی هنر ایران مطرح می کند و در پایان به نمونه هایی از این ارتباط در فرش ایران اشاره می کند.

مقاله فرش

روش کار توصیفی – تحلیلی - تطبیقی و از طریق مطالعات کتابخانه ای است و بر این اساس نماد درخت زندگی در اسطوره های کهن ملل مختلف و به ویژه در ایران و در متون دینی ، مرتبط با آب حیات بخش توصیف شده اند. در آثار باستانی ایران از دوره های کهن آب و گیاه مرتبط با یکدیگر به تصویر کشیده اند و این ارتباط در هنر دوره ی اسلامی و بر روی فرش های ایرانی ، هم چنان تداوم می یابد. بررسی و تحلیل اسطوره ها نشان می دهد. پیدایش نقش مایه ی درختی که ریشه در چشمه ی آبی دارد تنها یک نفش مابه ی واقع گرایانه نیست، بلکه مفاهیم و عناصر فرهنگی در پس این نقش مایه نهفته است که مفهوم نیروی حیات بخش و برکت و باروری یکی از مهم ترین این مفاهیم و دلیل ارتباط این دو نماد با یکدیگر است.

واژه های کلیدی: درخت ، آب ، فرش ، ایران ، نماد



برای دانلود کامل مقاله با فرمت PDF اقدام به خرید نمایید.


دانلود و خرید از وردبانک ایرانیان

ادامه مطلب