در قالی سیستان، رنگرزی سنتی از میان رفته است. در رنگرزی سنتی از جغک، گل گز، ناش (پوست انار)، برگ تاک، پوست کالک، کوکنار، زعفران، مشلگ ( میوه ی چغک)، نیل، پلمک، زمی مشکک و بالاخره رودنگ (روناس) و به عنوان دندانه از زاک ( زاج سفید) و شار (زاج سیاه، اکسید آهن) استفاده می شد. (برای شناختن این مواد رنگی به فرهنگ اصطلاحات کتاب مراجعه شود.) طرز رنگرزی کم و بیش مثل دیگر نقاط ایران بوده است، مثل شستن پشم در آب رود، جوشاندن پشم با رنگ و دندانه به میزان معین و شستن پشم پس از رنگرزی و آفتاب دادن آن.
در قدیم احتمالا از پوست گردو، زردچوبه و مواد دیگر هم استفاده می شده که اکنون فراموش شده و مواد بالا را هم پیران به سختی به یاد می آورند.
در رنگرزی نو صرفا از رنگ های شیمیایی و نیل تولید هندوستان استفاده می شود و رنگرز طبق فرمولی که یاد گرفته، و اغلب دستور کاری است که به صورت بروشور برای نماینده ی شرکت تولید کننده فرستاده شده است، عمل می کند. در حال حاضر، رنگرزی هر کیلو پشم در حدود صد تومان تمام می شود. در بین دو دوره ی قدیم و جدید، مدت زمان کوتاهی، شاید مجموعا بیست سال (با آغاز جنگ جهانی دوم) مردم خود با رنگ های شیمیایی (مثل آلیزارین) در خم ( xom) یعنی خم رنگرزی و طبق فرمولی که از فروشنده ی رنگ می گرفتند، خامه و پود را رنگ می کردند.

فرش سیستان که اکنون تقريبا منحصر به قالی گستردنی است دارای سه نوع ماده ی اولیه است
الف - پشم که خود در گونه است:
١- پشم محلی گرفته از گوسفندان مشهور که اغلب پشمی سفید و خوش جنس دارند. آن را می چینند، خود می رسند. این رشته دستریس است. امروزه آن را به شهر می آورند و به رنگرز می دهند. رنگرز آن را با رنگ های وارداتی شیمیایی (اغلب ساخت کارخانه های آلمان یا هند) رنگ می کند،. در این موارد برای پرز قالی از پشم ولی در تاروپود گاه از نخ استفاده می شود و استفاده از نخ رو به توسعه است
۲- پشم بازاری ( که اغلب محصول خراسان است و از بازار می خرند. جنس این پشم قابل مقایسه با پشم محلی نیست اما در فروش چندان تفاوتی با آن ندارد. قالی با این نوع پشم نیمی تمام پشم و نیمی با چله ی (شت) نخی بافته می شود. برای هر متر مربع قالی بین هزاروپانصد تا دو هزار تومان ماده ی اولیه مصرف می شود. (بهترین پشمی که مصرف می شود در اول خرداد ۶۹ کیلویی ششصد تومان بود.) فرشی که با چنین پشمی بافته شود از نظر دوام قابل مقایسه با فرشی نیست که با پشم بومی بافته شده است، شاید عمر آن یک سوم قالی با پشم بومی باشد. اگر بخواهند پشم بومی یا چیزی هم پایه ی آن بخرند، در حدود دو برابر قیمتی که گفته شد تمام می شود .
ب - نخ، محصول کارخانه های ریسندگی است و از مشهد به سیستان آورده می شود.
(صفحه 56)
ج - مو. در بازار زابل برای هر قالی در حدود نیم کیلو هم مو ( موی بز ریسیده) فروخته می شود زیرا اکنون لوار همه ی قالی های سیستانی (شاید تحت تأثير قالی بلوچ و نیز به جهات مادی) موئین است.
باید یادآور شد که در قالی سیستان، پود نخی ( که بسیار ارزان تر تمام می شود) در حال رواج است.

الیاف پنبه به طور گسترده در قالی بافی به کار می روند، به طوری که می توان گفت که تار و پود بیشتر فرش های ایران از پنبه است. یکی از امتیازات رشته های پنبه نسبت به انواع پشمی آن، این است که چون آفت بید به خوردن آن علاقه ای ندارد، فرش هایی که تار و پود آنها از پنبه می باشد در صورتی که در معرض بیدخوردگی قرار گیرند تنها پرز و یا گوشت آنها از بین می رود و سوراخ و یا حفره ای در آنها ایجاد نمی شود؛ در نتیجه به آسانی می توان طبقه جدیدی از پرز را از طریق گره زدن بر روی شبکه ی تار و پود فرش که سالم باقی مانده است، به وجود آورد.
از ویژگی های مهم الیاف پنبه استحکام آن است. الیاف پنبه به دلیل خاصیت کششی کمتری که در مقایسه با الیاف پشمی دارند برای تار و پود قالی مناسب تر هستند. طول و قطر الیاف پنبه با توجه به نوع و شرایط اقلیمی کشت آن متفاوت است و هر چه طول بیشتر و قطر نازکی داشته باشند مرغوب ترند. پنبه ی ایران با خصوصیات ویژه ای که دارد بر خلاف عدم قابلیتش برای بافت پارچه های ظریف و برای تار و پود فرش های درشت بافت بسیار مناسب است، بر خلاف آنکه برای بافت پارچه های ظریف مناسب نیست.
از الیاف پنبه ای نمی توان برای پرز قالی استفاده کرد. در موارد بسیار نادری دیده شده است که پنبه را براق و ابریشم نما کرده و فرش های ابریشمی تقلبی از آن بافته اند. گاهی برای پود گذاری به جای پنبه از الیاف ویسکوز نیز استفاده می شود. برای تشخیص پنبه از ویسکوز بهترین روش این است که الیاف مشکوک را در آب خیس کنند. الیاف ویسکوز بعد از این عمل به راحتی پاره می شوند، در حالی که پنبه مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد.

گیاهی از تیره «قرنفلیان» که برگهایش دارای خار و ریشه آن کلفت و لعابدار است.کوبیده آن به نام چوبک به مصرف شستشوی کلاف پشم (ولباس) و دندانه می رسد. در برخی از کانونهای بافندگی به جای اسید یا قرقوروت، چوبک به کار می برند و برای تهیه رنگ مشکی، افزون بر ئیدروسولفیت، سود، نیل، روناس و چوبک نیز به کار می برند.

رنگی که رنگرزی با آن به صورت «احیا» و «انحلال» رنگ انجام می گیرد. برای احیای رنگ به طور معمولئیدروسولفیت سدیم و برای انحلال آن سود کاستیک به کار می برند.در پایان رنگرزی،ملکولهای رنگ جذب شده به الیاف مورد نظر ، در جریان هوای آزاد اکسیده می شود و به صورت رنگ نامحلول در آب در می آید.نیل از جمله این گونه رنگهاست و چون رنگرزی با نیل در قدیم ، در خم انجام می گرفت به نیل و رنگهای مانند آن ، رنگهای خمی می گویند.

رشته ای بویژه از ابریشم با پوشش نازکی از تقره یا نقره آمیخته با طلا که در «زری بافی» به کاربرده می شود و در بافت فرشینه ها آن را به دور پود گره می زنند.میزان طلای گلابتون دو تا سه درصد است اما در زری بافی «صفویه» تا 55 درصد هم در آن به کار رفته است. در زمان «صفویه» در ازای رشته در هر مثقال گلابتون 250 متر بود.امروزه برای ارزانی کار، این درازا در هر مثقال به سی متر می رسد.به گلابتون زری نیز گفته می شود.

گلرنگ گیاهی است با نام علمی CARTHAMUS TINCTORIUS که ارتفاع آن به حدود یک متر می رسد.برگ های آن خاردار و براق است.گل هایش در ابتدا زعفرانی و بعد قرمز می شوند.رنگرزان ایرانی با گلبرگ های این گیاه الیاف ابریشم را به رنگ قرمز طلایی در می آورند.