رنگرزی فرش

رنگرزی

رنگرزی

در صنعت قالی بافی هنر رنگرزی اهمیتی تقریبا یکسان با طراحی و بافندگی دارد و اصولا بدون وجود رنگ نقشی آفریده نمی شود .
علم رنگرزی در گذشته بسیار پیچیده بود و رموز آن همیشه در خانواده های رنگرز باقی می ماند و کمتر کسی می توانست از اسرار آن آگاهی یابد . هر رنگرز با بکار بردن شیوه های مخصوص به خود رنگ هایی با تونالیته های مشخص را تولید می کند که مشابه آنها را تقریبا در سایر کارگاه ها نمی توان یافت به همین دلیل رنگ یکی از عوامل تشخیص بافت های مناطق مختلف باشد .
در رنگرزی مهارت رنگرز در کاربرد مواد رنگی اهمیت ویژه ای دارد و عامل درخشندگی رنگ تنها مواد الوان نیست، زیرا فرش هایی وجود دارند که الیاف آنها با مواد رنگ دار مرغوب،رنگ آمیزی شده،اما به علت عدم مهارت رنگرزو فقدان نفوذ رنگ به داخل الیاف ، فرش رگه دار شده و یا برعکس بر اثر اشباع الیاف از مواد رنگی،به هنگامی که فرش ها بر روی یکدیگر می اندازند رنگ های اضافی به فرش های مجاور نفوذ می کنند .همچنین کیفیت و نوع الیافی که در رنگرزی بکار برده می شود نیز مهم است به این صورت که هرگاه چند دسته کلاف مختلف را در یک زمان و تحت شرایط یکسان و حتی اتوماتیک رنگ آمیزی کنند نتیجه کار در تمام آنها به یکسان نخواهد بود و هر کلافی رنگی متمایز از کلافهای دیگر به خود می گیرد .
با تجزیه نور در یک منشور بلوری،همانند رنگین کمانی که بعد از بارندگی در هوای آفتابی تشکیل می شود،هفت رنگ بنفش ، نیلی ، آبی ، سبز ، زرد ، نارنجی و قرمز بوجود می آید . در این مجموعه رنگ های زرد و قرمز و آبی رنگ های اصلی و بنفش ، سبز و نارنجی رنگ های مکمل نامیده می شوند که از ترکیب آنها با یکدیگر به نسبت های مختلف دنیایی از رنگ ها به وجود می آید . به این ترتیب که انواع سبزها از مخلوط زردها و آبی ها، انواع بنفش ها از ترکیب آبی ها و قرمزها و انواع نارنجی ها از ترکیب زردها و قرمزها به دست می آید . همچنین از ترکیب رنگ های مکمل با یکدیگر،می توان به رنگ های اصلی با درجات رنگی متفاوت می توان دست یافت . در عمل برای به دست آوردن رنگ سبز ابتدا کلاف ها را با نیل و سپس با یک ماده رنگی زرد می کنند و برایبه دست آوردن رنگ نارنجی، الیاف را در مرحله اول با روناس و یا هر قرمز دیگری به رنگ قرمز در آورده و سپس خم محتوی رنگ زرد،وارد می کنند.
برای به دست آوردن رنگ ارغوانی الیاف را ابتدا به رنگ قرمز در آورده و آنگاه در خم نیل وارد می نمایند و به همین ترتیب با تغییر در نسبت رنگ های بکار رفته به مجموعه های رنگی متعددی دسترسی می یابند .
رنگ ها را برحسب ساختمان فیزیکی ، کیفیت شیمیایی ، ثبوت و نوع دندانه ای که با آن به کار می برند و یا روش های رنگرزی تعریف و طبقه بندی می کنند .


منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران،محمد جواد نصیری،انتشارات فرهنگسرای میر دشتی،چاپ اول تهران،1389،صفحه42

ادامه مطلب

الیاف ابریشم

ابريشم

الیاف ابریشم

الياف ابريشم يا از پيله كرم ابريشم به دست مي آيند و يا به صورت مصنوعي توليد مي شوند كه البته نوع مصنوعي آن براي بافت فرش چندان مناسب نيست. الياف ابريشمي در نسبت مساوي به قطر به مراتب مستحكم تر از الياف پشمي هستند.
بافت فرش با الیاف ابريشمي كاري بسيار دقيق و پرزحمت است، به اين دلیل هميشه فرش هاي گران بها و با رج شمار بالا را همیشه با آن مي بافند. گاهي از ابريشم براي برق و جلا دادن و برجسته نشان دادن طرح و نقش ، استفاده مي كنند .از جمله فرش هاي گل ابريشم نائين، كاشان، تبريز و بيرجند . يا اينكه به عنوان تار و پود آن را به كار مي برند (قاليچه هاي چِلّه ابريشمي اصفهاني).
معمولاً نسبت وزني تار و پود و پرز در فرش هاي ابريشمي با توجه به نوع بافت به شرح زير است: چِلّه (تار) 20-12 درصد، پود 10-18 درصد، خامه يا پرز 50-70 درصد. به عنوان يك قاعده ی كلي مي توان گفت كه از صد در صد وزن فرش 15درصد وزن پود و بقيه (70درصد) مربوط به وزن پرز فرش است.



منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران/محمدجواد نصیری/چاپ اول/انتشارات میردشتی/1389/صفحه 39

ادامه مطلب

الیاف کرک

كرك

الیاف کرک

كرك يكي از مواد تشكيل دهنده قالي هاي ظريف و نسبتاً گران قيمت است. كرك در اصطلاح به پشم هاي نرمي كه روي بدن گوسفند و بز و شتر روئيده و به هنگام شانه كردن بدن اين حيوانات بين دندانه هاي شانه گير مي كنند ،گفته مي شود.

با توجه به كثرت قاليچه هاي موجود در بازار، كه به غلط به قاليچه هاي كُركي معروف هستند. به خوبي مشخص مي شود كه امکان ندارد این قالیچه ها از پشم هايي كه بدين طريق مشكل به دست مي آيند بافته شود بلكه پشم هاي ظريف خارجي مانند «مرينوس» هستند كه پرز اين قبيل قاليچه ها را تشكيل مي دهند.

منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران/محمدجواد نصیری/چاپ اول/انتشارات میردشتی/1389/صفحه 38

ادامه مطلب

الیاف پشم

پشم

پشم

رشته های نرم پروتئینی است که بر روی پوست گوسفند،بز وشتر می روید وبعد از چیدن و ریسیدن در فرش بافی از آن استفاده می شود.در ایران پشم گوسفندان نژاد بختیاری،بلوچی،قره گل،کردی،کرمانی،ماکویی،مغانی،خراسانی و کرمانشاهی شهرت دارد.معمولا نوع غیر مرغوب پشم که قابل رشتن نیست برای تولید نمد به کار می رود.بهترین خامه های پشم فرش پشمهایی است که در بهار از گوسفندان زنده می چینند.
از پشم گوسفند و موی دیگر جانوران از دوره نو سنگی(10000ق م) استفاده شده است.آسیای مرکزی و استپهای روسیه از سرزمینهای اهلی سازی گوسفند و بز و استفاده از پشم آنها بوده است.در این سرزمینها پشم را نمی رشتند و از آن تنها برای تولیدات نمدی بهره می بردند و از بافندگی خبری نبود تا اینکه از راه تماس بیشتر با همسایگان متمدن تر خود از قبیل چینیها،بافندگی و به ویژه قالی بافی را آموختند.
پروفسور وولف پیشینه کاربرد پشم را پس از کشف تکه پشمهای بدست آمده در غاری در نزدیکی دریای خزر حدود 6500 ق م می داند.فردوسی در شاهنامه آغاز اهلی سازی حیوانات و استفاده از پشم و موی آنها را به پادشاهی تهمورث (قبل از تاریخ) نسبت می دهد.وجود قالی پازیریک متعلق به سده پنجم و چهارم پیش از میلاد نیز از نمونه های بارز و مهم استفاده از پشم در ایران و آسیای مرکزی است.پس از اسلام در ایران و دیگر سرزمینهای اسلامی پشم بافی رونق یافت و پوشیدن جامه های خشن پشمی در میان متصوفه رواج یافت و به تدریج اصطلاح «پشمینه پوشی» در اشاره به اهل تصوف به ویژه در اشعار و متون عرفانی،به کار رفت.
در زمان معاصر استفاده از پشم در نساجی(اعم از فرش وپوشاک) بسیار معمول است و اکثر قالیهای ایرانی دارای خامه های پشمی است .به موجب آمارهای مرکز آمار ایران میزان پشم خام در ایران نیازهای داخلی کشور را رفع نمی کند و هر ساله کسری آن از خارج وارد می شود.براساس نتایج آمارگیری کشاورزی روستایی سال 1361،در ایران تعداد 23914 هزار راس گوسفند(یک ساله و بیشتر)[ وجود داشته که پشم یک راس گوسفند در حدود 069/1 کیلو است و مقدار پشم استحصال شده آن 5/25571 تن بوده است،همچنین به موجب سالنامه های آمار گمرک ایران مقدار و ارزش پشم وارداتی کشور از سال 1354 به میزان 4/25 هزار تن به ارزش 8/3 میلیارد ریال بوده که به تدریج در طول یک دهه در سال 1364 به 5/5 هزار تن به ارزش9/2 میلیارد ریال کاهش یافته است؛در حالی که ارزش متوسط یک کیلو پشم طی این ده سال از 6/148 ریال به 535 ریال افزایش یافته است.


کتاب منبع:تاریخ فرش ایران(سیر تحول و تطور فرش بافی ایران)/فضل الله حشمتی رضوی/انتشارات سمت-1389-تهران/صفحات12 تا 14

ادامه مطلب

رنگزای وسمه

رنگزای وسمه

وسمهCamelina Sativa

علفی،2ساله،پایا،پلی مرف،به ارتفاع5/0 تا 5/1متر و دارای گلهایی مجتمع به رنگ زرد زیباست.در نواحی مختلف اروپا،آسیا و احتمالا نقاط غربی ایران مانند کرمانشاه می روید.
وسمه(WOOD-LEAVES):از گیاهانی است که در اثر عملیاتی بر روی برگهای آن رنگ آبی تا سرمه ای خوبی به دست می آید.می توان گفت از خانواده رنگ نیل بوده و همانند آن نخست باید عمل احیا کردن را انجام داد و سپس در محیط اسیدی،رنگ اصلی ظاهر می شود و با دندانه زاج سفید،رنگ کرم یا بژ به دست می آید و از سولفات مس رنگی متمایل به سبز درست می شود.
برای دستیابی به رنگ آبی بایستی برگهای وسمه را تخمیر نموده و با قلیایی ها رسوبی به دست می دهد که رنگ غیر قابل حل در آب خواهد بود پس از به کارگیری از یک احیا کننده در محیط قلیایی با 5/8=PH،این ماده رنگی قابل حل شده و توانایی پیوند با لیف پشمی را پیدا می کند.درجه دما نبایستی از 50 درجه سانتیگراد بالاتر رود.
این گیاه از تیره شب بو Cruciferae و زیر خانواده Camelina Sativa می باشد. از گلهای آن سابقا جهت درمان استفاده می شده است. این گیاه در ردیف انواع مولد نیل جای دارد و تشکیل ماده اخیر بر اثر تغییر شکل نوعی هتروزیدب به نام اندیکان Indican که در بعضی Indigofera ها و در Polygonum tinctorium Ait و غیره نیز وجود دارد حاصل می شود.
اندیکان با فرمول C_14 H_7 O_6 و به وزن مولکولی28/295 است.تحت اثر نوعی آنزیم هیدرولیز می گردد و گلوکز و اندوکسیل Indoxyle به فرمول C_8 H_7 〖NO〗_ از آن به دست می آید.ماده اخیر اگر در مجاورت هوا قرار گیرد،اکسیژن هوا را تحت اثر یک اکسیدان در خود تثبیت می کند و از آن 2 مولکول آب و یک مولکول ایندی روبین Indirubine به فرمول C_16 H_10 〖NO〗_2 حاصل می گردد که ایزومرنیل (Indigo) می باشد.
این گیاه از قدیم الایام مورد شناسایی مردم بوده و علاوه بر آنکه در وسعت های پهناوری به حالت خودرو می روئیده در هرصورت در بعضی از کشورها مانند انگلستان،مخصوصا در کشور فرانسه پرورش می یافته است.در جنوب فرانسه نیز به نام قدیمی Gue de یا Voue de موسوم بوده است.
در قرن 15 میلادی پرورش آن به حداکثر رسید ولی از آن تاریخ به بعد به علت استفاده مردم از نیل،ارزش آن در اواسط قرن 16 میلادی کاهش کلی حاصل نمود.اعراب آن را وسمه،نیل بری و ردانیل می نامند.


کتاب منبع:رنگرزی طبیعی/داوود امیری/انتشارات شباهنگ/1387-تهران/صفحات63 و64

ادامه مطلب

مواد رنگزای مستقیم

مواد رنگزای مستقیم(Direct dyes)

مواد رنگزای مستقیم

مواد رنگزای مستقیم بر طبق تعریف به آندسته از مواد رنگزا گویند که در آب محلولند و وقتی که در یک حمام آبی حاوی الکترولیت به کار برده شوند نسبت به الیاف سلولزی تمایل ذاتی جذب دارند.به خاطر اینکه مواد رنگزای مستقیم به طور عادی به وسیله یک فرایند تک مرحله ای(Single-stage) در یک محلول خنثی یا کمی قلیایی که به آن کلرید سدیم یا سولفات سدیم اضافه شده است به کار می روند،ساده ترین روش رنگرزی الیاف سلولزی را فراهم ساخته اند.ثبات نوری مواد رنگزای مستقیم با اصلاح ساختارشان و معرفی ترکیبات جدید مانند کمپلکس های مس مواد رنگزای آزو،مواد رنگزای دی اکسازین و مواد رنگزای بر بنیان فتالوسیانین افزایش یافته است.ثبات در برابر عملیات تری مواد رنگزای مستقیم به عواملی مثل تمایل ذاتی جذب ماده رنگزا نسبت به لیف و کاهش حرکت آن در داخل الیاف که هر دو این عوامل با بزرگ شده اندازه مولکولی ماده رنگزا افزایش می یابند،بستگی دارد. اما افزایش اندازه مولکولی ماده رنگزا بر روی خواص رنگرزی تاثیر منفی می گذارد. به همین دلیل این روش از اهمیت چندانی برخوردار نیست.معمولا برای افزایش ثبات در برابر عملیات تری،اندازه مولکولی ماده رنگزا را بعد از رنگرزی به وسیله عملیات بعدی(A ftereatment) افزایش می دهند.در تعدادی از موارد مهم مثل عملیات بعدی با نمک های فلزی،دی آزوتاسیون و ظاهر شدن (Developed) لازم است که مولکول ماده رنگزا شامل ساختار شیمیایی مناسب برای افزایش ثبات باشد.
بعضی از مواد رنگزای مستقیم که عملکرد آنها مانند مواد رنگزای اسیدی است بر روی الیاف دیگر مثل پشم، ابریشم ونایلون به کار می روند.یکی از اینها ماده رنگزای مستقیم زرد 12(C.I.Direct Yellow 12) است.
نیروهایی که بین مولکول های مواد رنگزای مستقیم و الیاف سلولزی عمل می کند شامل جاذبه کولو مبیک(Coulombic attraction)، پیوند هیدروژنی و نیروهای غیر قطبی واندر والسی می باشد که به اندازه مولکول مواد رنگزا و ساختار الیاف بستگی دارد. در الیاف سلولزی امکان ایجاد اتصالهای چند نقطه ای (multi-point) قابل توجه و مهم بین مولکول های ماده رنگزا و لیف وجود دارد.بنابر این مولکول های ماده رنگزا تا حد امکان باید خطی و مسطح باشند تا بیشترین تعداد،اتصال های چند نقطه ای بین کالا و ماده رنگزا بوجود آید.
از لحاظ ساختار شیمیایی اکثر مواد رنگزای مستقیم ترکیبات آزد و از نوع دیس آزو، تریس آزو و پلی آزو بوده وبقیه ترکیبات استیلبن،اکسازین،تیازول وفتالوسیانین هستند.ساختار(زیر) ماده رنگزای مستقیم قرمز81 را نشان می دهد که حاوی دو گروا آزو است.


کتاب منبع:رنگرزی الیاف مصنوعی و استات سلولز،( دکتر علیرضا خسروی،دکتر کمال الدین قرنجیگ،مهندس مژگان حسین نژاد)،انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیر کبیر،1389-صفحات43 و44،

ادامه مطلب

مواد رنگزای دیسپرس

مواد رنگزای دیسپرس

یک ماده رنگزای دیسپرس اساسا ماده رنگزای غیر محلول در آب است . نسبت به الیاف آب گریز مثل استات سلولز تمایل ذاتی جذب دارد و معمولا به صورت دیسپرسیون های یکنواخت به کار می رود.با اینکه مواد رنگزای دیسپرس اساسا غیر محلول در آب هستند اما به مقدار خیلی کم در آب محلولند(1/0 تا100میلی گرم بر لیتر).درجه انحلال ماده رنگزا بر خواص رنگرزی و یکنواختی آن اثر می گذارد.میزان انحلال ماده رنگزا و سرعت رنگرزی ممکن است با به کار بردن مواد دیسپرس کننده تغییر یابد.اکثر مواد دیسپرس کننده مصرفی در رنگرزی الیاف غیر آبدوست با مواد رنگزای دیسپرس آنیونیک هستند اما مواد فعال سطحی با ساختار شیمیایی غیر یونی نیز به کار می روند.
رنگرزی الیاف غیر آبدوست با مواد رنگزای دیسپرس در محیط آبی به صورت دیسپرس شده انجام می شود.در مرحله شروع فرآیند رنگرزی انتقال ماده رنگزا از محیط خیلی رقیق محلول ماده رنگزا صورت می پذیرد واین عمل با انحلال مجدد ذرات معلق ماده رنگزا به طور مداوم ادامه می یابد.همچنین بخار مواد رنگزای دیسپرس به شدت بوسیله الیاف غیر آبدوست جذب می گردد.این خاصیت اساس بسیاری از روشهای رنگرزی بوده که در آنها ذرات ماده رنگزا توسط عملیاتی مانند پد کردن کالا با دیسپرسیون حاوی ماده رنگزای دیسپرس و خشک کردن آن بر روی سطح لیف نشانده می شود.در مرحله بعدی کالا تحت عملیات حرارتی(حرارت خشک و یا بخار)قرار گرفته و ماده رنگزا در فاز گازی به درون لیف نفوذ می کند.این ویژگی اساس عملیات چاپ انتقالی الیاف غیرآبدوست با مواد رنگزای دیسپرس است.
کاربرد اصلی مواد رنگزای دیسپرس در رنگرزی الیاف دی استات سلولز،تری استات سلولز و پلی استر است.با آنکه مواد رنگزای دیسپرس برای اولین بار برای رنگرزی الیاف استات سلولز معرفی شدند ولی امروزه بیشترین تحقیقات در مورد مواد رنگزای دیسپرس به الیاف پلی استر مربوط می شود.هنگامی که رنگرزی الیاف در دماهای بالا امکانپذیر باشد مواد رنگزای با اندازه مولکولی بزرگتر بیشتر مورد توجه قرار می گیرند.علاوه بر این،برای استفاده از دماهای بالا و انجام عملیات حرارتی شدید بر روی کالای رنگرزی و یا چاپ شده پلی استر،نیاز به ساخت مواد رنگزایی با ثبات تصعیدی بالاتر است. بنابراین کوشش های زیادی در زمینه ساخت چنین مواد رنگزایی با راندمان رنگی خوب و ثبات نوری مطلوب انجام گرفته است.
مواد رنگزای دیسپرس برای رنگرزی الیاف نایلون و آکریلیک نیز بکار می روند.از مزایای مهم آنها بر روی الیاف نایلون پوشاندن اثر رگه است.استفاده از مواد رنگزای دیسپرس بر روی الیاف نایلون بدلیل ایجاد خواص ثباتی نا مطلوب تنها برای حصول فام های کم عمق تا متوسط روی کالاهای کشباف و کفپوش ماشینی توصیه شده است.با این وجود کوشش هائی در زمینه تولید مواد رنگزای دیسپرس با ثبات شستشوئی مطلوب تر صورت گرفته است.مثلا پرلیتون(perliton,BASF)و رزولین(Resoline,BASF)از این دسته اند.
مواد رنگزای دیسپرس بر روی الیاف آکریلیک دارای ثبات نوری بسیار خوبی بوده اما کاربرد آنها بدلیل محدودیت قابلیت رنگرزی روی این الیاف تنها به ایجاد فام های کم عمق محدود می گردد.در بعضی از مقالات علمی استفاده از مواد رنگزای دیسپرس برای رنگرزی الیاف دیگر از جمله پرو پیلن اشاره شده است.



منبع:رنگرزی الیاف مصنوعی واستات سلولز/دکتر علیرضا خسروی،دکتر کمال الدین قرنجیگ،مهندس مژگان حسین نژاد/انتشارات جهاد دانشگاهی واحد صنعتی امیر کبیر/1389تهران.

ادامه مطلب

رنگرزی با حشره قرمز دانه

حشره قرمز دانه

رنگزای قرمز دانه

قرمز دانه یا کرم شرابکش (برای کشتن حشره ی قرمز دانه رنگرزان اکثرا شراب را به کار می برند.گو اینکه بعضا از نمک طعام و یا گچ نیز استفاده می شود.هرچند بهای تمام شده با استفاده از شراب کمی گران تر است ولی در عوض رنگ حاصله دارای جلا و کیفیت بهتری است.)حشره ای است که بشر از ابتدای تاریخ آن را می شناخته و رنگ قرمز طبیعی را از بدن آن به دست می آورده است.این حشره انواع متعددی دارد و یکی از انواع آن که بروی گونه ای از گیاه کاکتوس زندگی می کند،با نام علمیCOCCUS CACTI شناخته می شود،به این جهت در نقاطی که این حشره را پرورش می دهند مزارع کاکتوس را نیز ایجاد می کنند.نوع دیگر آن بر روی برخی از گونه های بلوط زندگی می کند وگاهی تعداد آن به قدری زیاد می شود که شاخه های درخت در زیر توده هایی از این حشره پنهان می شود و شاید به همین دلیل بوده است که سالیان دراز عده ای تصور می کردند که قرمزدانه رنگی گیاهی است.
در روزگاران گذشته پرورش قرمزدانه در بلوچستان و همچنین در کناره های خلیج فارس و دریای عمان مرسوم بوده است.نوع وحشی این حشره نیز در ایران وجود دارد.گونه ای که در ایران وهندوستان وجود دارد COCCUS LACCAاست که بر روی درختان انجیر زندگی می کنند.تخصیص واژه ی LACCA را،که در لغت نامه ی هندی به معنی صدها هزار است،در اشاره به تعداد انبوه این حشره است که در روی این گیاه دیده می شود.لارو این حشره بعد از آنکه پوست درخت انجیر هندی را سوراخ نمود و شیره ی آن را مکید ماده ای که به صورت یک پوشش صمغی است از خود ترشح می کند که حشرات ماده در داخل این پوشش محصور می مانند.این صمغ حاوی 2تا 10 درصد ماده ی رنگی که ترکیبی از اسید کارمینیک است هستند رنگ قرمزدانه همان گونه که از نام آن بر می آید از دیرباز برای تهیه رنگ هایی در زمینه ی قرمز لاکی،شرابی،سرخابی،بنفش،حتی سبز و خاکستری تولید می کند.
سیسیل ادواردز در کتاب «قالی ایران» که اندکی پیش از تاریخ وفاتش (درسال 1330) به رشته ی تحریر در آورده درباره کلیات رنگرزی در مشهد و کاربرد قرمزدانه چنین می نویسد:«...قبل از رنگ کردن ابتدا نخ را به مدت 24 ساعت در آب آهک خیس می کنند...رنگرزان اظهار می دارند که این کار موجب می گردد که مایه قرمز درخشان تری به دست آید ولی من نتوانستم بین فرآورده های یکی ازکارگاه های مشهد که از این روش پیروی می کنند با محصولات کارگاهی که آن را به کار نمی بندد هیچگونه اختلافی پیدا کنم.پس از خیس کردن در آب آهک کلاف را می شویند وسپس در مخلوطی از آب و زاج سفید که قدری روناس به آن اضافه کرده اند آن را می جوشانند،آنگاه کلاف را بار دیگر شستشو می دهند وخشک می کنند وبرای بار دوم در محلول قرمزدانه وجوهر لیمو یا زرشک،که در بیرجند به عمل می آید،می جوشانند وسرانجام می شویند وخشک می کنند.»


منبع:کتاب افسانه جاویدان فرش ایران/محمدجواد نصیری/چاپ اول/صفحه46

ادامه مطلب