ابوالفتح لطیفی،مشهور به استاد ابوالفتح رسام عرب زاده،یکی از چهره های برجسته هنر فرشبافی ایران است.او در سال 1293 شمسی در شهر
تبریز به دنیا آمد.پدرش حسین زیدی لطیفی مقلب به «سید عرب» از شاگردان کمال الملک بود که با نقاشی و طراحی فرش امرار معاش می کرد.وی از اعراب زیدی بود که سه نسل قبل از حجاز مهاجرت کرده بودند و به این جهت به سید عرب معروف بود.
رسام از همان کودکی،در دامان پدر با طرح و رنگ آشنا شد. دوران کودکی را چنان که مرسوم بود در مکتبخانه گذراند. در فضای سرد و مرطوب مکتب،قرآن و الفبا آموخت و بدین منوال سالهای اولیه زندگی اش سپری شد.تحصیل در «مدرسه ادیب» تهران و «رشدیه»
تبریز و بعدها در «هنرستان
تبریز» و «صنایع مستظرفه» مراحل بعدی است که در جوانی طی کرد.
از کارهای اولیه استاد رسام عرب زاده، بافت فرشی از چهره یک سرشناس،نمونه ای موفق از تلاشهای اولیه اوست در همین دوره طرحی را به نام والس دولاو (Valce delave) از گوبلنهای فرانسه اقتباس کرد و آن را برای بافت به صورت فرش طراحی نمود اما با شروع بافت فرش متوجه شد که از رنگها اطلاع چندانی ندارد.به کمک دوستی که در یک کارخانه آلمانی به
رنگرزی اشتغال داشت از فوت و فن
رنگرزی مطلع گشت.سپس به مدد آنچه آموخته بود،فرش مذکور را با نام« رقص فرشتگان» به پایان رساند.
دو نمونه از فرشهای استاد عرب زاده بعدها در حراج هلال احمر(برای کمک) به فروش رسید و نام عرب زاده بیشتر از هر موقع دیگری بر سر زبانها افتاد.
استاد عرب زاده پس از تجربه کردن هنر کاریکاتور و بافت آرم های کمپانیهای مختلف، منحصرا به بافت قالی وقالیچه پرداخت.در این مرحله از فعالیت،بدعت و نوآوریهای او در طراحی و بافت فرش آغاز شد.نخستین جلوه های ابتکار او،نقش پردازی بر مبنای اصول جدید طراحی بود،ماندد رعایت مقیاس و اندازه ها.اما ویژگی بارز او بهره گیری از طرحهایی است که نقش غلط نامیده می شود.
این طرحها ترکیبی از نقشهای متفاوت با نظام متعارف و مغایر با سنتهای رایج است.چون شیوه را یج بافت نیز پاسخگوی نقش پردازیهای او نبود،آرام نگرفت و در چنبره بافت و گره سنتی وا نماند.اندیشید و با سختکوشی بسیار به «گره آویز» و دستاوردهای دیگری رسید.
دهه چهل و پنجاه،دوران شکوفایی هنر رسام در طراحی و بافت قالی بود.او پس از سالیانی مدید،زحمت و تلاش،پخته در کوره تجارب و با کولباری غنی از اندوخته های بایسته،آثاری شگفت و بدیع پدید آورد که همتای نمونه های برجسته میراث تاریخی ایران در هنر فرشبافی است.
نمایش آثار استاد رسام عرب زاده در کارگاه خصوصی(1345)،خانه آفتاب (1352) و انیستو گوته(1353) با استقبال عمومی گسترده ای روبرو شد.درسال 1354،عده ای از مسئوولان شرکت سهامی فرش ایران از کارگاه عرب زاده بازدید کردند و او را به همکاری در شرکت مذکور دعوت نمودند ولی او نپذیرفت و خود را درچار چوب رسوم اداری مقید نکرد ولی از راهنمایی دریغ نورزید.مجموعه واژگان فرش که با نام دستورالعمل اصطلاحات امور تولیدی فرش وبا همکاری او وتعدادی از کارشناسان مجرب شرکت فرش تدوین شد یکی از همکاریهای ذیقیمت او با شرکت مذکور است.در سال 1356 بعد از گشایش موزه فرش ایران با مقامات و کارشناسان این موزه ارتباط نزدیک داشت و نظرات مشورتی خود را در مورد عرضه آثار نفیس فرش ارائه می داد.
استاد عرب زاده در دو دهه اخیر ضمن طراحی و بافت فرش،در گسترش حرفه قالیبافی و پیوند آن با جنبه های هنری،نقش ارزنده ای ایفا کرده و شاگردان بسیاری را پرورش داده است.او علاوه بر کاربرد چهار گره به جای یک گره (آویز) دو نوع بافت فرش را با زیبایی و استادی تجربه کرده است و به دنیای فرشبافی تقدیم داشته است.این دو روش بافت عبارتند از:
الف-رجشمار توامان:یعنی فرشی مثلا با رجشمار 75 داخل فرش دیگری با رجشمار 25.نمونه این بافت در فرشی که آن را «خزان» نامیده است دیده می شود.
ب-نوع بافت توامان:یعنی قسمتی از دستبافته به صورت «فرش» است و قسمتی دیگر به صورت «گلیم»نمونه این دستبافته تابلوی زیبایی است که آن را« شب تاریک و بیم موج» نامیده است.
در مورد طرح ونقشه قالی،آثار عرب زاده با خلاقیت و روش هنرمندانه که خاص خود اوست با استفاده از حال و هوای دنیای نقش و نگار و عرفان ایرانی تجسم یافته است.در آثار عرب زاده اشاره نگاره ها نمادین است که در مجموع از سنتی ریشه دار مایه می گیرد. استفاده از مينياتور ايراني در كار عرب زاده زياد به چشم مي خورد و براي نقش پردازي هايش الهام او از اشعار نغز و داستانهاي دل انگيز وطنش تمام شدني نيست.
شگفتي و اوج خلاقيت عرب زاده در اين است كه او با حفظ تمام ميراثهاي هنري و رازو رمزهاي اصالت قالي ايران، دست به خلاقيت و نوآوري مي زند درون حال و هواي دل انگيز نقوش قالي ايران، دنياي بديع نگاره ها و رنگهاي خود را مي سازد كه هيچ يك از اصل و درون مايه اصلي هنرقالي ايران خارج نيست و غناي خاصي را به اين هنر ارزاني مي دارد.هماهنگی نگاره ها و رنگها در آثار عرب زاده چه به صورت به هم پیوسته و چه گسسته حال و آنی برای تماشاگر می طلبد،چه در نقشی که دارد و چه در رنگی که به خود می گیرد و شاید اعجاز و قدرت آفرینندگی عرب زاده در همین است که مایه های سنتی و بومی را در سطح جهانی و بشری تبیین می کند و قلم رسام و خلاق خود را که از آن بوی خوش «آشنایی» می آید تا افقهای دور دست بر می کشاند و این جاست که «نبوغ» زاده می شود و سخن استاد محمد حسین شهریار مصداق واقعی می یابد که:
عرب زاده طراح قهار فرش،
نبوغ شگفتی است در کار فرش
استاد رسام عرب زاده، در اكثر سيمنارهاي داخل و خارج از كشور حضور فعال داشته است. او با سخنراني ها و نوشته هاي پراكنده خود براي تعالي اين هنر و صنعت ملي رهنمودهاي سازنده اي ارائه كرده است. مطبوعات پنجاه ساله اخير ايران مملو از مصاحبه ها و گفتارهاي اين استاد است. سرشناسه کردن مصاحبه های این استاد خود یک کتایشناسی خاصی را لازم دارد. تعداد زیادی از استادان والامقام،اندیشمندان و هنرمندان معاصر،نظرات خود را در لابلای دفتر خاطرات استاد رقم زده اند. بررسی این دفتر نمایانگر اعجاب تمام کسانی است که از کارگاه استاد عرب زاده دیدن کرده اند. شاعران بزرگ معاصر چون:شهریار،فریدون مشیری،مهرداد اوستا و تعداد بی شمار دیگر در وصف استاد عرب زاده اشعار نغزی سروده اند که همگی ماندنی و اثر گذارند.
